Η έννοια της ελεημοσύνης
«Μακάριοι οι ελεήμονες» Ματθ. ε΄ 7
Ελεημοσύνη, είναι η πρόθυμη και «από των καρδιών ημών» μετάδοση των αγαθών μας, οποιασδήποτε φύσεως, στον πλησίον μας που το στερείται και που τα έχει ανάγκη. Η ελεημοσύνη δηλ. δεν περιορίζεται σ’ ένα άκαρπο συναίσθημα συμπάθειας χωρίς έμπρακτη εκδήλωση. Κι αυτή πάλι, η πρακτική άσκηση της ελεημοσύνης έχει ποικιλία μορφών και εκφράσεων ανάλογα με τις υπάρχουσες ανάγκες του ελεήμονος.
Εμείς συνήθως περιορίζουμε την αρετή της ελεημοσύνης στη μετάδοση χρημάτων ή υλικών αγαθών. Και η σκέψη μας τρέχει να βρει τους πλούσιους για να φορτώσουμε σ’ αυτούς της ελεημοσύνης το χρέος. Επ΄ουδενί όμως πρέπει να δεχτούμε μια τέτοια στενή έννοια για την αρετή που μακαρίζει ο Κύριος. Άλλωστε, ούτε όλοι έχουμε χρήματα, ούτε όλες οι ανάγκες θεραπεύονται με χρήματα.
Ας αναφερθούμε σε μερικά παραδείγματα.
Ελεημοσύνη είναι η οικονομική ενίσχυση στην πολύτεκνη οικογένεια και το πιάτο το φαγητό στη μοναχική γερόντισσα αλλά ελεημοσύνη είναι και να χρησιμοποιήσω τις γνωριμίες μου για να αποκατασταθεί επαγγελματικά ο άνεργος νέος, να μεταδώσει ο τεχνίτης την τέχνη του, με όλα τα μυστικά της στον άπορο μαθητευόμενο του ή την επιστήμη του ο επιστήμων.
Διαβάζουμε από σύγχρονα γεγονότα: «το Ι.Χ της αγάπης» του Κ.Α πραγματοποίησε, μέσα στα 5 χρόνια της ζωής του 2500 διαδρομές για την αποκλειστική εξυπηρέτηση ανάπηρων. Χωρίς φυσικά να δεχθεί ούτε δραχμή. Ποιος αμφιβάλλει ότι εδώ πρόκειται για την αρετή που μακαρίζει ο Κύριος;
Υπάρχουν θησαυροί που δεν βγαίνουν από το πορτοφόλι μας αλλά από την καρδιά μας. Αυτό το είδος της προσφοράς που μερικοί ίσως το θεωρούν νόμισμα χωρίς αξία είναι το σπουδαιότερο αφού ανταποκρίνεται στην ψυχή του ανθρώπου.
Ο λόγος της αλήθειας του Χριστού που ζωογονεί την πίστη, θεριεύει την ελπίδα, εμπνέει την αγάπη, τονώνει την υπομονή, παρηγορεί τον πονεμένο, καταπραΰνει τον οργισμένο, είναι μορφές ελεημοσύνης που απευθύνονται στο πνεύμα, στη ψυχή.
Ακόμα η συγγνώμη και το έλεος που δείχνουμε στο συνάνθρωπο μας, για όλα τα λάθη του απέναντι μας, είναι ελεημοσύνη τόσο μεγάλης αξίας, που όταν δεν συνυπάρχει αχρηστεύει κάθε άλλη υλική ελεημοσύνη. Αν ο άνθρωπος παραμένει άσπλαχνος και μνησίκακος, καμία υλική φιλανθρωπία και προσφορά δεν το σώζει. «Κανένα έλεος δεν είναι μεγαλύτερο από εκείνο που δείχνεις σε αυτούς που σου έφταιξαν» βεβαιώνει ο Ι.Χρυσοστομος.
Μέσα σε τέτοιο εύρος κινείται η έννοια της ελεημοσύνης. Και όλοι ανεξαιρέτως έχουμε τη δυνατότητα να την ενεργουμε.
Διότι κι αν κανείς δεν έχει χρήματα και αν δεν έχει γνώσεις και ευχέρεια λόγου και αν δεν ξέρει τέχνη ή οτιδήποτε άλλο χρήσιμο, που μπορεί να το μεταδώσει και αν είναι κατάκοιτος στο κρεβάτι, όμως μπορεί να συγχωρεί, να είναι ανεξίκακος απέναντι σε αυτούς που τον έφταιξαν όμως μπορεί με το παράδειγμα του να διδάσκει και έτσι να γίνεται ευεργετικός και ελεήμων.
Η αξία της ελεημοσύνης
Μεγάλη η αξία της ελεημοσύνης. Γιατί; Γιατί προϋποθέτει ένα πλούτο αισθημάτων. Ένα αποθεματικό ανθρωπιάς, καλοσύνης, γενναιότητας. Γιατί τη συνιστούν πολλές αρετές όπως:
Α) Η ευγνωμοσύνη προς το Θεό.
Δια της ελεημοσύνης, ο άνθρωπος αποδεικνύεται προς τον Θεό ευγνώμων. Εκείνος πρώτος μας ελέησε παραδίνοντας στο σταυρικό θάνατο το μονογενή Του Υιό, τον αγαπητό Του. Ότι έχουμε είναι δώρα Του ευεργέτη Θεού. Η καρδιά που το νιώθει κινείται εύκολα και ευεργετικά προς τον πλησίον.
Β) Η αγάπη προς το θεό και στον πλησίον.
Ο Κύριος δηλώνει καθαρά: «Εφόσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων εμοί εποιήσατε» δηλ. «Γι’ αυτό όταν ο φτωχός σου απλώνει το χέρι συ βλέπε τον Χριστό όστις σου προτείνει το κλειδί του παραδείσου» παρατηρεί ο Θεοτόκης.
Γ)Η δικαιοσύνη
Άλλη αρετή που ευεργετείται δια της ελεημοσύνης είναι η δικαιοσύνη. Διαχειριστές των δωρεών του Θεού πνευματικών και υλικών είμαστε όλοι. Η καλή διαχείριση είναι δικαιοσύνη. Ενώ η κατάχρηση, της εξουσίας μας ως Διαχειριστές της θείας περιουσίας μας κάνει υπόδικους μπροστά στο δίκαιο κριτή.
Δ) Η ελεημοσύνη μας κάνει όμοιους με το Θεό.
Η ελεημοσύνη χαρακτηρίζεται από τους ιερούς πατέρες « μίμηση Θεού».
