Από το περιοδικό “ΑΚΤΙΝΕΣ”
Mιὰ μίνι σειρὰ ἡ ὁποία προεβλήθη στο Netflix ἐκέρδισε πλήθος τηλεθεατῶν καὶ ἔγινε θέμα συζητήσεως μεταξύ Ψυχολόγων, Κοινωνικών Λειτουργῶν. Ἐκπαιδευτικών καὶ Παιδαγωγῶν, ἀλλὰ καὶ μεταξὺ τῶν ἁπλῶν ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι ἔχουν παιδιὰ στὴν ἡλικία τῆς ἐφηβείας. Ἀναφορές ἔγιναν στὰ ἔντυπα καὶ ἠλεκτρονικά μέσα ἐνημερώσεως, καθώς καὶ στὰ κοινωνικά δίκτυα.
Ἡ σειρὰ τῶν τεσσάρων ἐπεισοδίων εἶχε τὸν τίτλο “Adolescence” (= Έφηβεία) καὶ ἀφοροῦσε στην σύλληψι καὶ ἀνάκρισι ἀπὸ τὴν Ἀστυνομία ἑνὸς δεκατριάχρονου αγοριοῦ ὡς ὑπόπτου γιὰ τὴν δολοφονία ἑνὸς συνομηλίκου του κοριτσιού.
Στὰ ἐπεισόδια της σειρᾶς ἀναλύονται ή συνθηματική γλώσσα τὴν ὁποία χρησιμοποιοῦν οἱ ἔφηβοι στὶς διαδικτυακές τους συνομιλίες, καθὼς καὶ τὰ σύμβολα τοῦ διαδικτύου, στὰ ὁποῖα δίνουν δικό τους περιεχόμενο, ἄγνωστο ἐν πολλοῖς στὸν κόσμο τῶν ἐνηλίκων. Παρουσιάζονται ἀκόμη οἱ «ἀξίες» καὶ οἱ «στόχοι» τους γιὰ τὴν ζωὴ καὶ τονίζεται ἰδιαιτέρως ἡ ἀγριότης τῆς συμπεριφοράς τους, ἡ ὁποία ἐκπλήσσει τοὺς ἐνηλίκους οἱ ὁποῖοι ἔρχονται σὲ ἐπαφὴ μαζί τους (γονεῖς, ἐκπαιδευτικούς, ψυχολόγους, ἀστυνομικούς, κοινωνικούς λειτουργούς).
Ἀπὸ τὶς πολλὲς καὶ ἀξιόλογες ἀναλύσεις οἱ ὁποῖες ἐδημοσιεύθηκαν στὸν ἔντυπο καὶ ἠλεκτρονικό τύπο, παραθέτομε ώρισμένα ἀποσπάσματα:
«Ο Βρετανός σεναριογράφος καὶ θεατρικός συγγραφέας Τζάκ Θόρν ἔχει γράψει πολλά τηλεοπτικά δράματα ποὺ ἤλπιζε ὅτι θὰ προκαλούσαν πολιτικές συζητήσεις. Μέχρι τὴν περασμένη έβδομάδα δὲν ἀπογειώθηκαν ποτέ. Μέχρι ποὺ ἦρθε τὸ “Adolescence” στο Netflix. τὸ ὁποῖο προκαλεῖ πάταγο καὶ σήκωσε πολλές συζητήσεις. Κυκλοφόρησε στις 13 Μαρτίου καὶ πρόκειται για δράμα τεσσάρων ωριαίων επεισοδίων. Ένα 13χρονο ἀγόρι εἶναι ύποπτο ότι σκότωσε ένα κορίτσι ἀπὸ τὸ σχολεῖο του, ἀφοῦ φαίνεται πὼς εἶχε ἐκτεθεῖ σὲ μυσογυνιστικές τάσεις καὶ ἰδέες ἀπὸ τὸ διαδίκτυο καὶ τὰ social media. Ἁμέσως. ἔγινε ἡ τελευταία ἐπιτυχία τοῦ Netflix.
Στη Βρετανία, όμως, ἡ δραματική σειρὰ εἶναι κάτι περισσότερο ἀπὸ ἕνα σόου σὲ ὀθόνη ἢ ἕνα θέμα συζήτησης στὸν χώρο ἐργασίας μὲ τὰ ἀπαραίτητα σχόλια, ἂν ἄρεσε στον τηλεθεατή ἡ ὄχι. Στὸ νησί, ἔχει ἀναζωπυρώσει τη συζήτηση γιὰ τὸ ἐὰν ἡ κυβέρνηση θα πρέπει να περιορίσει την πρόσβαση τῶν παιδιῶν σε smartphone, γιὰ νὰ τὰ ἐμποδίσει να ἔχουν πρόσβαση σὲ ἐπιβλαβές περιεχόμενο, ὅπως συνέβη στο “Adolescence”. μὲ τὸν νεοφερμένο πρωταγωνιστή να φθάνει στη δολοφονία!
Οἱ ἐφημερίδες ἔχουν δημοσιεύσει δεκάδες ἄρθρα γιὰ τὸ “Adolescence”! ΟΙ “Times” τοῦ Λονδίνου χαρακτηριστικά κυκλοφόρησαν μὲ τὸν τίτλο: “Το τηλεοπτικό δράμα ποὺ πρέπει να παρακολουθήσει κάθε γονιός”. Έφθασε ή κουβέντα ἀκόμα καὶ μέσα στὸ βρετανικό κοινοβούλιο. Οἱ νομοθέτες χρησιμοποίησαν τη δραματική σειρά, γιὰ νὰ ἐκφράσουν πολιτικά σημεῖα, ἐνῷ τὴν περασμένη έβδομάδα ὁ Πρωθυπουργός Κὶρ Στάρμερ εἶπε ὅτι παρακολουθοῦσε τὸ “Adolescence μὲ τὰ δύο παιδιά του. Τόνισε μάλιστα ὅτι χρειάζεται δράση γιὰ τὴν ἀντιμετώπιση τῶν “μοιραίων συνεπειών” νεαρών ἀνδρῶν καὶ ἀγοριῶν ποὺ βλέπουν ἐπιβλαβές περιεχόμενο στο διαδίκτυο.
Ὁ Θόρν εἶπε ὅτι ἄρχισε νὰ ἐργάζεται στο “Adolescence πρὶν ἀπὸ περίπου δυόμισι χρόνια, όταν ὁ Στέφεν Γκράχαμ, ὁ ἠθοποιός καὶ συνδημιουργός της σειράς, ἐπικοινώνησε μαζί του, γιὰ νὰ τοῦ πεῖ ὅτι εἶχε σοκαριστεῖ ἀπὸ μια σειρά δολοφονιών, κατὰ τὶς ὁποῖες αγόρια μαχαιρώνουν κορίτσια μέχρι θανάτου. Ήθελε λοιπόν να γράψει μια σειρὰ ποὺ νὰ διερευνά γιατί συνέβησαν αὐτὰ τὰ ἐγκλήματα.
Αρχικά, προσπάθησαν νὰ βροῦν ἕνα κίνητρο γιὰ τὸν κύριο χαρακτήρα τῆς σειρᾶς, τὸν Τζέιμι Μίλερ, που παίζει ὁ Όουεν Κούπερ. Μέχρι ποὺ ἕνας βοηθός πρότεινε στοὺς δημιουργούς νὰ ἐρευνήσουν τὴν κουλτούρα τῶν incels, ἀνδρῶν ποὺ βλέπουν τοὺς ἑαυτούς τους ὡς ἀκούσια ἄγαμους καὶ στρέφονται ἐναντίον τῶν γυναικών στο διαδίκτυο.
Ὁ Θόρν ἀγόρασε ἕνα κινητό τηλέφωνο καὶ δημιούργησε νέους λογαριασμούς στὰ μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καὶ μετὰ πέρασε ἔξι μήνες “βουτώντας σε πολύ σκοτεινές τρύπες” περιεχομένου τῆς κουλτούρας incel στὸ διαδίκτυο. Τὸν ἔκανε να συνειδητοποιήσει, ὅπως εἶπε, ὅτι ἡ ζοφερή κοσμοθεωρία τοῦ incel – δηλαδή, ἡ πεποίθηση ὅτι τὸ 80% τῶν γυναικῶν ἔλκονται ἀπὸ τὸ μόλις 20% τῶν ἀνδρῶν, ἄρα τὰ ἀγόρια πρέπει νὰ χειραγωγοῦν τὰ κορίτσια, ἂν θέλουν νὰ βροῦν σεξουαλικοὺς συντρόφους- μπορεῖ νὰ φαίνεται ἀπίστευτα ἑλκυστική” σε πολλοὺς νέους ἄνδρες.
Ἡ ἔρευνα, εἶπε ὁ Θόρν, τὸν κατατρόμαξε, καθώς σκέφτηκε ὅτι ὁ γιός του, ἡλικίας μόλις 8 ἐτῶν, θὰ “συναντοῦσε τέτοιες ιδέες, ὅταν ἀποκτοῦσε ἕνα smartphone.
Οἱ ἡθοποιοὶ πέρασαν δύο εβδομάδες, κάνοντας πρόβες γιὰ ἕνα ἐπεισόδιο, τὸ 3ο, τὸ ὁποῖο, εἶναι ἕνα μόνο πλάνο, ποὺ διαρκεί περίπου μία ώρα. Στη συνέχεια βιντεοσκόπησαν 11 λήψεις, καὶ ὁ σκηνοθέτης ἐπέλεξε την τελευταία. Μοντάζ δὲν ὑπάρχει.
Παρ’ όλο ποὺ ὁ Θόρν ἔχει ζητήσει νόμους γιὰ τὸν περιορισμὸ τῆς χρήσης smartphone σε συνεντεύξεις στα μέσα ἐνημέρωσης, εἶπε ὅτι ἡ σειρά του δὲν ἐπέρριψε εὐθύνες ποτὲ ἀποκλειστικά στην τεχνολογία. Στο “Adolescence”, όπως εἶπε, τὸ σχολεῖο τοῦ ἀγοριοῦ ὑποχρηματοδοτεῖται, καὶ οἱ δάσκαλοι εἶναι πολὺ ἀγχωμένοι καὶ καταπονημένοι, γιὰ νὰ σταματήσουν τὸν ἐκφοβισμό (bullying). Ἡ ἀστυνομία ἀγνοεῖ πῶς οἱ ἔφηβοι μιλοῦν μεταξύ τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καὶ οἱ φίλοι καὶ ἡ οἰκογένεια τοῦ ἀγοριοῦ ἀγνοοῦσαν τί μποροῦσε νὰ κάνει.
Ὑπάρχει ἕνα παλιό ρητὸ στη Βρετανία ποὺ λέει ὅτι “χρειάζεται ένα χωριό, γιὰ νὰ μεγαλώσει ένα παιδί, ἀλλὰ ὁ Θόρν εἶπε ἐπίσης ὅτι “χρειάζεται ένα χωριό, γιὰ νὰ καταστρέψει ένα παιδί”. Πρόσθεσε ότι ἤθελε ἁπλῶς τὸ “Adolescence” “νὰ πεί σει αὐτὸ τὸ χωριὸ νὰ βοηθήσει αὐτὰ τὰ παιδιά”.
Στὸν ἀντίποδα ἑνὸς κόσμου χωρὶς Θεὸ καὶ χριστιανικές αξίες, ὅπως παρουσιάζεται στην τηλεοπτική σειρά “Adolescence”, προεβλήθη στην χώρα μας τὸ δεύτερο μέρος τῆς σειράς «Άγιος Παΐσιος. Ἀπὸ τὰ Φάρασα στὸν Οὐρανό», ἡ ὁποία ἀναφέρεται στὸν βίο καὶ στὰ ἔργα τοῦ δημοφιλοῦς ἀγίου τῶν ἡμερῶν μας, Γέροντος Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου.
Η σειρὰ εἶχε τεραστία θεαματικότητα σὲ ὅλες τις ηλικίες, ἀκόμη καὶ σὲ μαθητὲς ὅλων τῶν βαθμίδων. Τὸ κυριώτερο ὅμως εἶναι ὅτι ἡ σειρὰ τῶν δώδεκα ἐπεισοδίων ἐπέδρασε ποικιλοτρόπως στοὺς τηλεθεατές Ἀπὸ πολλοὺς ἱερεῖς διαπιστώθηκε μιὰ αὔξησι στην προσέλευσι καὶ παραμονή στοὺς Ναοὺς κατὰ τὴν Μεγάλη Εβδομάδα καὶ κατὰ τὴν παννυχίδα τῆς Ἀναστάσεως, τὴν ὁποία ἑρμηνεύουν ὡς θετικό ἀποτέλεσμα τῆς τηλεοπτικῆς αὐτῆς σειρᾶς. Καὶ γιὰ τὴν σειρὰ αὐτὰ ἐγράφησαν καὶ ἐδημοσιεύθησαν πολλά. Ὁ ηθοποιός μάλιστα ὁ ὁποῖος ἔπαιζε τὸν ρόλο τοῦ ὁσίου Παϊσίου ἔδωσε πολλὲς καὶ συγκινητικές συνεντεύξεις γιὰ τὴν ἐμπειρία του.
Ἀπὸ τὶς πολλὲς ἀναλύσεις παραθέτομε κατωτέρω τὴν ἐξαιρετική συνέντευξι του Προέδρου τοῦ Ἱδρύματος «Μάξιμος ὁ Γραικός», ἀπὸ τὸ ὁποῖο ἔγινε ή χρηματοδότησις τῆς παραγωγῆς τῆς σειρᾶς, Ὁμοτίμου Καθηγητού κ. Ἀποστόλου Νικολαΐδη:
«Πολλοί, καὶ ἐξ ἡμῶν, διερωτώνται εύλογα πῶς γίνεται σὲ μιὰ ἐποχή αύξημένης ἀποϊεροποίησης, κατεστημένης ἐκκοσμίκευσης, κορύφωσης τῆς παραδοσιακῆς ἀντιθρησκευτικότητας, δαιμονοποίησης καὶ γελοιοποίησης τῶν παραδοσιακῶν ἀξιῶν, κακοποίησης τῆς αἰσθητικῆς, ἀποθέωσης τοῦ εὐδαιμονισμοῦ, ἐπιβολῆς νέων μορφῶν ἠθικότητας, εἰδωλοποίησης της τεχνολογίας, μεταλλαγῆς τῆς κανονικότητας καὶ βιασμού τῆς φυσικότητας, ή τηλεοπτική προβολή τῆς ζωῆς ἑνὸς ἀγίου, καὶ συγκεκριμένα τοῦ ὁσίου Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου, να διασφαλίζει τόσο μεγάλη ἀποδοχὴ καὶ νὰ ἀφήνει τόσο συγκλονιστικά ἀποτυπώματα στὶς ψυχές τῶν νεοελλήνων, ἀνεξάρτητα ἀπὸ ἡλικίες, ἐπαγγέλματα, τάξεις, μορφωτικό επίπεδο, ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὸν βαθμὸ ἀτομικῆς καὶ θεσμικής θρησκευτικότητας. Τὸ ἴδιο συνέβη καὶ μὲ προηγούμενη τηλεοπτική παραγωγή μὲ κέντρο ἀναφορᾶς τὸν ἅγιο Νεκτάριο. Αὐτὸ τὸ πρωτοφανές γιὰ τὰ τηλεοπτικά πράγματα στη χώρα μας φαινόμενο ἐμφανίζεται μὲ μιὰ τέτοια δυναμική, ώστε νὰ ἐκπλήσσει καὶ νὰ δυσκολεύει ὅσους θὰ ἤθελαν εἴτε νὰ συνεχίσουν εἴτε νὰ ξεκινήσουν μια συκοφαντική, ἐμπαικτική, μηδενιστικὴ καὶ ἀπαξιωτική κριτική, μὲ σκοπὸ νὰ πλήξουν πρώτα τὴν ὅλη προσπάθεια τοῦ Ἰνστιτούτου καὶ τῆς Μονῆς Βατοπαιδίου, καὶ ὕστερα τὸ βαθύ θρησκευτικό συναίσθημα τοῦ λαοῦ, ἀφοῦ πρώτα θὰ ἔχουν μετέλθει πλήθος άθεἴστικῶν ἐργαλείων, γιὰ νὰ μεταλλάξουν ἢ καὶ νὰ ξεριζώσουν τὴν ἐκκλησιαστική συνείδηση καὶ προσήλωση τῶν Ἑλλήνων στὶς καθαρὲς καὶ αὐθεντικές ρίζες τοῦ Γένους. Άντ’ αὐτοῦ, γιὰ μία ἀκόμη φορά, καὶ μάλιστα ἐν μέσῳ πολλαπλῶν κρίσετων, ἔρχεται στὴν ἐπιφάνεια αὐτὸ ποὺ λόγῳ τῆς περιρρέουσας ατμόσφαιρας ναὶ μὲν δὲν κραυγάζει, παραμένει όμως βαθιά ἀποτυπωμένο στὸ μεδούλι τῆς χριστιανικῆς συνείδησης.
Ποῦ ὀφείλονται λοιπὸν ὄχι μόνο αὐτὴ ἡ ἐκπληκτικὴ ἀποδοχὴ τῆς σειρᾶς, ἀλλά καὶ ἡ δυναμικὴ ἀνταπόκριση τοῦ λαοῦ στα μηνύματα ποὺ ἐκπέμπει ή σειρὰ Άγιος Παΐσιος ἀπὸ τὰ Φάρασα στον Οὐρανό”;
Κατά την γνώμη μου ὀφείλεται σε δύο παράγοντες: Πρωτίστως στὸ φῶς ποὺ ἐκπέμπουν τὸ πρόσωπο καὶ ἡ ζωὴ τοῦ ἁγίου Παϊσίου, ὅπως αὐτὰ προβάλλονται ἀπὸ ἐξαίρετους ἐρμηνευτές, ποὺ ὅπως ομολογούν σχεδόν ταυτίστηκαν μὲ τοὺς ρόλους, καὶ δευτερευόντως στὴν ἀσυνείδητη μὲν ἀλλὰ ἀδήριτη ανάγκη ὑπέρβασης της πνευματικής πτώχευσης ποὺ έντεχνα σχεδιάζεται καὶ καλλιεργείται σε τοπικό καὶ παγκόσμιο επίπεδο ἀπὸ όλους σχεδόν τοὺς θεσμούς.
Ο αγιολογικός τύπος τοῦ ὁσίου Πασίου διαφοροποιεῖται ἀπὸ ἄλλα άγιολογικά πρότυπα, ἐπειδὴ ἔχει χαρακτηριστικά ποὺ ἐκτὸς τῶν ἄλλων τὸν καθιστοῦν λίαν προσιτὸ καὶ ἀγαπητό στο λαό
Δὲν εἶναι ἄγιος, ἐπειδὴ εἶχε ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ἀλλὰ ἐξ αἰτίας τῆς παρουσίας τῆς θείας Χάριτος. Δὲν αἰσθάνεται οὔτε καὶ συμπεριφέρεται ὡς ἀναμάρτητος, ἀλλὰ ὡς ὁ χειρότερος όλων.
Τίποτε ἀπὸ ὅσα ἐνάρετα καὶ θαυμαστὰ ἔκανε δὲν τὰ ἀπέδιδε στην ἀξιοσύνη του, ἀλλὰ στη Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ τὴ βοήθεια τῆς Παναγίας, που τόσο ἀγαποῦσε. Εἶχε δὲ ἕναν ἰδιαίτερο, καὶ μάλιστα χαριτωμένο, τρόπο νὰ τὰ κρύβει. Ἔκανε ὅ,τι μποροῦσε, γιὰ νὰ διαψεύδει τὴν δοξαστική κοινή γνώμη καὶ νὰ ἀκυρώνει ὅσο μποροῦσε κάθε προσπάθεια αὐτοδιαφήμισης. Ὁ ἴδιος μάλιστα έλεγε ὅτι ἕνας ἄγιος θὰ ἦταν ἀνόητος, ἂν φανέρωνε στοὺς ἄλλους ὅσα ζεῖ ὁ ἴδιος ἐν τῷ κρυπτῷ.
Σκεφτόταν καὶ φερόταν κόντρα στὸν καθωσπρεσπισμό, στην τρέχουσα λογική, αὐτὴ ποὺ ἀποσκοπεῖ στὴν ἐξυπηρέτηση τοῦ οἰκείου συμφέροντος, καὶ ἀκολουθοῦσε μια ὑπέρλογη καὶ γιὰ τὸν κόσμο παράλογη λογική. Ό,τι ἦταν καὶ ὅ,τι εἶχε ἦταν γιὰ τοὺς ἄλλους, καὶ ὄχι γιὰ τὸν ἴδιο.
Δὲν ἐπένδυε σὲ κάποια ἐπίκτητη κοσμικὴ σοφία, όπως κάνουν συνήθως οἱ θεσμικοὶ ἐκπρόσωποι τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ στὴν βιωματική θεολογία, καρπό τῆς στενῆς κοινωνίας του μὲ τὸ ἄγιο Πνεύμα, συνδυασμένη μὲ τὴν ἀπόλυτη ταπείνωση, τὴν ἐπίπονη ἄσκηση καὶ τὴν θαυμαστὴ ἄρνηση τοῦ ἰδίου θελήματος. Ἔτσι ἦταν σὲ θέση μὲ τὸν ἀπλό, περιεκτικό, παραδειγματικὸ καὶ σοφὸ κατὰ πάντα λόγο να ξεκλειδώνει καρδιές, νὰ κατοικεῖ σ’ αὐτές, νὰ φωτίζει τὸν νοῦ, νὰ δίνει εὐπρόσδεκτες ἀπαντήσεις σὲ ὑπαρξιακά προβλήματα τῶν ἀνθρώπων, νὰ προβληματίζει ὅσους δυσκολεύονταν λόγω συνθηκῶν νὰ ἀκολουθήσουν τις συμβουλές του. Καὶ μόνο ἡ παρουσία του, ἡ ὄψη τοῦ προσώπου, τὸ καταδεκτικό βλέμμα του, τὸ ἔξυπνο χιούμορ, ὁ τόνος τῆς φωνῆς, ὁ ἁπλὸς καὶ κατανοητός λόγος του μετέδιδαν ἀπὸ μόνα τους τὰ ἀναγκαῖα σωστικά μηνύματα.
Πάντα ἦταν ἕτοιμος νὰ μιμηθεῖ τὸν Ἰὼβ στὸ νὰ ἀποδέχεται ὡς θεῖες δωρεές ὄχι μόνο τὶς εὐεργεσίες, ἀλλὰ καὶ τὶς δοκιμασίες. Εντυπωσιάζει δὲ ἡ ἑτοιμότητά του νὰ φορτώνεται ἐκεῖνος τὰ ἀσθενήματα καὶ τὶς ἀσθένειες τῶν ἄλλων, ἀρκεῖ νὰ ἀπαλλάσσονταν ἐκεῖνοι ἀπὸ αὐτά.
Εἶχε καὶ τὰ τρία χαρακτηριστικά γνωρίσματα ἑνὸς ἀγίου, ὅπως τὰ ὅρισε ὁ ἴδιος, ὄχι βέβαια γιὰ τὸν ἑαυτό του, ἀλλὰ γιὰ τοὺς ἁγίους ποὺ συναναστρεφόταν: τὴν ἀγάπη, τὴν ταπείνωση, τὴν ἁπλότητα καὶ τὴν διάκριση.
Ἀκολουθοῦσε, ἀκόμη, τὴν πάγια τακτικὴ τῶν ἁγίων: Σμίκρυνε ἢ δικαιολογοῦσε τὰ λάθη τῶν ἄλλων, ἐνῷ μεγιστοποιοῦσε τὰ δικά του, σκεπτόμενος ὅτι, ἂν ἦταν στη θέση τῶν ἄλλων, θὰ ἔκανε πολύ χειρότερα.
Εντυπωσιάζει ὁ τρόπος ποὺ ἀντιμετώπιζε τις ἀδικίες, τις προσβολές, τις κατηγορίες καὶ τὶς ταπεινώσεις, ἐπιστρατεύοντας τὴν προσευχή, τὴν ὑπομονή, τὴν ὑπακοή, τὴν συγχώρεση καὶ τὴν ἀγάπη, σεβόμενος δὲ ἀπολύτως τὶς θεσμικὲς ἐξουσίες, παρὰ τὴν ἀπόρριψη καὶ τὴν περιφρόνηση που εἰσέπραττε ἀπὸ κάποιους φορεῖς τους. Ταύτόχρονα δίδασκε τὸν ἀποτελεσματικό τρόπο ἀντιμετώπισης τῶν πειρασμῶν ποὺ προβάλλει ὁ μισάγιος διάβολος, μὲ σκοπὸ νὰ ἀλλοτριώσει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸ Θεό.
Δίδασκε μὲ τὰ λόγια καὶ τὰ ἔργα του ὅτι ἡ χριστιανικὴ ζωὴ δὲν εἶναι οὔτε δύσκολη οὔτε καὶ περίπλοκη, ἀλλὰ εὔκολη καὶ ἀπλῆ. Μὲ αὐτὴν τὴν αἴσθηση άναχωροῦσαν ἀπὸ κοντά του ὅσοι τὸν πλησίαζαν. Τὴν ἴδια αἴσθηση ἀποκομίζουν πολλοὶ ἀπὸ τοὺς τηλεθεατές, κατὰ τὴ μαρτυρία τους, μὲ τὸ πέρας τῶν τηλεοπτικῶν ἐπεισοδίων. Ἀξίζει νὰ ἀναφέρουμε τὸ περιστατικὸ ποὺ ἄκουσα αὐτὲς τις ἡμέρες γιὰ κάποιο μικρὸ παιδὶ ποὺ τὸ πήγαν οἱ γονεῖς του φοβισμένο να έμβολιαστεί, ἄλλαξε δὲ στάση, ὅταν μπροστά στὸ γιατρὸ ἄρχισε νὰ προσεύχεται φωνακτά, ὅπως ὁ τηλεοπτικός Παΐσιος τὸ προηγούμενο βράδυ, λέγοντας τὸ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ἐλέησόν με» καὶ τὸ «μέγα τὸ ὄνομα τῆς ἁγίας Τριάδος», θέτοντας στὴ συνέχεια ἄφοβο καὶ ἤρεμο τὸν ἑαυτό του στη διάθεση τοῦ γιατρού.
Τέλος, ὁ ὅσιος ἀκολούθησε σε ἀπόλυτο βαθμὸ τὸν δρόμο τῆς πλήρους ἀφέσεως καὶ ἐμπιστοσύνης στην πρόνοια τοῦ Θεοῦ, πρωτίστως στην πρόνοια καὶ την καθοδηγητικὴ δύναμη τῆς Θεοτόκου, Εντυπωσιάζει τὸ γεγονὸς ὅτι, πρὶν ἐνεργήσει ότιδήποτε, ἔσπευδε νὰ πάρει τὴν εὐχὴ τοῦ γέροντά του καὶ τὴν εὐχὴ τῆς Παναγίας. Δείγμα τῆς ἄκρας ταπείνωσης καὶ τῆς βαθιᾶς κοινωνίας του μὲ τὸν Θεό.
Μια τέτοια λοιπὸν εἰκόνα ἁγίου ἀνθρώπου ἦταν ἀδύνατο νὰ μὴν συγκινήσει, νὰ μὴν συναρπάσει καὶ νὰ μὴν ξεσηκώσει πιστοὺς καὶ ἄπιστους. Ὡστόσο, αὐτὴ εἶναι ἡ μιὰ πλευρά, καὶ χωρὶς ἀμφιβολία ἡ πλέον καθοριστική γιὰ τὴν ἀποδοχὴ ἐνὸς ἀγίου στὰ σύγχρονη ἀθεϊστικὴ ἐποχή. Ὑπάρχει βέβαια καὶ ἡ ἄλλη, ποὺ ἀναφέρεται στὶς πραγματικές συνθήκες, ποὺ δὲν ἀρκοῦνται ἀπλὰ καὶ μόνο στὴν ἀνοχή, για λόγους ποὺ ἔχουν καὶ τὴν ἐθιμική πολιτισμική παράδοση, να κάνουν μὲ τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα ἀλλὰ ἀνοίγουν τὸ δρόμο, καὶ ἀναγκάζουν θα έλεγα, σὲ μιὰ ἀγωνιώδη ἀναζήτηση τοῦ ἀληθινοῦ, τοῦ αὐθεντικοῦ, τοῦ ἀνθρώπινου, τοῦ ἀληθινὰ ἀγαπητικοῦ καὶ σωτήριου. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἡ ἁγιότητα δὲν ἐκλαμβάνεται πλέον ὡς κάτι περιθωριακό, γραφικό, οὐτοπικό, σκοταδιστικό, ξεπερασμένο, ἀλλὰ ὡς κάτι ἀναγκαῖο γιὰ τὴν ἀνατροπὴ τῆς διάχυτης κακοδαιμονίας, ἡ ὁποία αὐξάνεται μὲ τοὺς ἴδιους ρυθμοὺς ποὺ αὐξάνεται καὶ ἡ τεχνολογική πρόοδος.
Ἡ ἁγιότητα εἶναι πλέον ὁ καταλληλότερος τρόπος, γιὰ νὰ ἀνατραποῦν ὅλα τὰ κατεστημένα ποὺ καμιὰ πρόοδος δὲν εἶναι σὲ θέση νὰ τὰ ἀντιμετωπίσει, καὶ ἀναφερόμαστε στὶς ἀδικίες, τὴν ἀπανθρωπιά, τις διακρίσεις, τοὺς ἀποκλεισμούς, τὴν ἐκμετάλλευση καὶ τὴν κάθε μορφὴ ἀλλοτρίωσης.
Μὲ τὴν ἁγιότητα ξεσκεπάζεται ή διάχυτη ὑποκρισία, κρίνεται ἡ διπλῆ ἡθική, ἀνακρίνεται ἡ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη, δοκιμάζεται ἡ εἰλικρίνεια τῶν κινήτρων τῆς ἐπιστήμης καὶ τῆς τεχνολογίας, ἀλλὰ καὶ ἡ ἀξιοπιστία τῶν θεσμῶν. Μὲ τὴν ἁγιότητα κρίνεται, ἀκόμη, ἡ ποιότητα τῆς θρησκευτικότητας, ἀξιολογεῖται ἡ πιστότητα καὶ ἡ αὐθεντικότητα τῆς χριστιανικῆς ταυτότητας, έπαναξιολογούνται τα πρότυπα, κάνει ἐπανεκκίνηση ὁ μηχανισμός σωτηρίας του κόσμου μὲ όρους.
Επιπλέον, ἐνδυναμώνονται ὅσοι κινούνται στα όρια της χλιαρότητας ἢ εἶναι έτοιμοι να εγκαταλείψουν λόγῳ τῶν θεσμικών εκκλησιαστικών σκανδάλων.
Τέλος, μὲ τὴν ἤρεμη, ἀνεπιτήδευτη καὶ προπαντός μὲ ὅρους έλευθερίας προβολὴ τῆς ἀγιότητας καλύπτονται βασικές εσωτερικὲς ἀνθρώπινες ἀνάγκες τοῦ κουρασμένου, έγκαταλελειμμένου, ἀηδιασμένου, άπογοητευμένου καὶ προδομένου ἀνθρώπου, ὅπως ἡ ἀγάπη, ἡ στοργή, ή ἀνοικτὴ ἀγκαλιά, ή κατανόηση, ἡ ἐλπίδα, ἡ ἀσφάλεια, προπαντὸς ἡ πίστη, μέσω τῆς ὁποίας μπορεῖ ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος νὰ δίνει νόημα καὶ προοπτική στη ζωή του. Πίστη ποὺ δὲν στηρίζεται στις τεχνητὲς ἱκανότητες τοῦ ἀνθρώπου, οἱ ὁποῖες συχνὰ τὸν γεμίζουν μὲ ἀνασφάλεια καὶ τὸν ἀναγκάζουν νὰ βρίσκεται πάντα μπροστὰ σὲ διλήμματα, ἀλλὰ στὸ διαχρονικό καὶ πάντα στέρεο θεμέλιο τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ, τὸ κέντρο άναφορᾶς ὅλων τῶν ἁγίων, προφανῶς καὶ τοῦ ἁγίου Παϊσίου.
Τὸ πλέον πειστικὸ γιὰ ὅσα αὐτὸν τὸν καιρό συμβαίνουν εἶναι ὅτι τὰ παραπάνω συναισθήματα δὲν κινοῦνται στη σφαίρα τοῦ εὐκταίου, ἐπιθυμητοῦ ἢ τοῦ ἰδεατοῦ, ἀλλὰ ἀποτελοῦν στοιχεῖα συνταύτισης τῆς ζωῆς τοῦ σύγχρονου νεοέλληνα μὲ τὴν Ιστορική πορεία τοῦ ἁγίου ἀπὸ τὰ Φάρασα τῆς Καππαδοκίας στην προσφυγιά, μὲ ὅσα αὐτὴ συνεπάγεται. Ὁ Παΐσιος ἄρα δὲν εἶναι ἕνας ξένος καὶ ἀπρόσιτος, ἀλλὰ σπλάχνο ἀπὸ τὰ σπλάχνα τοῦ καθημερινοῦ ἀνθρώπου, γνήσιο τέκνο τῆς ταλαιπωρίας, τῆς κακουχίας, τῆς ἀπόρριψης. Εἶναι ὁ δικός του ἅγιος, ὁ ἀδύνατος, ὁ καχεκτικός, ὁ ταπεινός, ἀλλὰ ταὐτόχρονα αὐτὸς ποὺ ὑπερβαίνει ὅλα τὰ ἐμπόδια, διασκεδάζει τις δυσκολίες, κατανοεῖ τὰ προβλήματα, καταργεῖ τοὺς φυσικούς νόμους, ὅταν χρειάζεται, θαυματουργά χάρη τῶν ἀνθρώπων. Ἕνας τέτοιος, βαθιά ἀνθρώπινος ἅγιος πρέπει στοὺς ἀνθρώπους τῆς ἐποχῆς μας, καὶ δὲν χάνουν τὴν εὐκαιρία νὰ τὸν ἔχουν.
Ἂν αὐτὴ εἶναι ἡ τεράστια σὲ σημασία δυναμικὴ τῆς ἁγιότητας στὰ σύγχρονη εποχή, τότε κανεὶς δὲν μπορεῖ παραβλέψει ἀφ’ ἑνὸς τὴν καθοριστική συμβολὴ τῆς Ἱερᾶς Μεγίστης Μονῆς, νὰ Βατοπαιδίου, ποὺ μὲ τὸν Γέροντά της Ἐφραὶμ ἐμπνεύστηκε, σχεδίασε καὶ ὀργάνωσε την τηλεοπτική παραγωγή, καὶ τοῦ Ἰνστιτούτου «Άγιος Μάξιμος ὁ Γραικός» ποὺ τὸ πραγμάτωσε, καὶ ἀφ’ ἑτέρου τοῦ τηλεοπτικού καναλιού MEGA, που δέχτηκε να υἱοθετήσει καὶ νὰ προβάλλει τὴ σειρά, χωρὶς νὰ ὑπολογίσει όχι μόνο τα ἀρνητικά ἢ καὶ εἰρωνικά σχόλια που θα ἐπέσυρε μια τέτοια ἐπιλογή, ἀλλὰ καὶ τὸ ἐνδεχόμενο μιᾶς οἰκονομικῆς ἀποτυχίας. Καὶ μόνο το γεγονός ότι μια τέτοια παραγωγή μὲ καθαρό θρησκευτικό περιεχόμενο προβάλλεται ἀπὸ ἕνα κοσμικό κανάλι, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὰ κίνητρά του, δὲν πολλαπλασιάζει μόνο τὴν ἐπιτυχία τῆς προβολῆς, ἀλλὰ καὶ τὸν βαθμό δραστικότητας στο κοινό. Επιβεβαιώνεται δὲ γιὰ μία ἀκόμη φορά ότι ή πρόνοια τοῦ Θεοῦ δὲν κινείται ὅπως τὸ προκαθορίζουν οἱ ἄνθρωποι, παρερμηνεύοντας τὸ θέλημά του, ἀλλὰ μὲ πολλούς καὶ διάφορους καὶ καμιά φορά “ανορθόδοξους’’ τρόπους».
(Δημοσιεύτηκε στὸν Τηλεθεατή www.orthodoxianewsagency.gr/gnomes/i-tiletheasi-tis-agiotitas).
Θεωρούμε ότι περιττεύουν τὰ δικά μας σχόλια.
Ι. Κ. ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ
