Η ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ
Ἡ Τεχνητή Νοημοσύνη (Τ.Ν. Artificial Intelligence, AΙ) ἀποτελεῖ ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ συναρπαστικὰ ἐπιτεύγματα τῆς σύγχρονης τεχνολογίας. Αντιπροσωπεύει τὴν ἱκανότητα τῶν ὑπολογιστῶν καὶ τῶν συστημάτων νὰ μιμοῦνται καὶ νὰ ἀναπαράγουν ἀνθρώπινες νοητικές διαδικασίες, ὅπως ἡ μάθηση, ή σκέψη, ἀκόμη καὶ ἡ λήψη ἀποφάσεων.
Μὲ τὴν πρόοδο τῆς μηχανικῆς καὶ τῆς βαθιᾶς μάθησης, ἡ Τ.Ν. ἔχει ἐπιτύχει ἐντυπωσιακά ἀποτελέσματα σὲ πολλοὺς τομεῖς, ἀπὸ τὴν ἀναγνώριση εἰκόνας καὶ την κατανόηση τῆς φυσικῆς γλώσσας ἕως τὴν αὐτόνομη ὁδήγηση καὶ τὴν ἰατρική διάγνωση. Στὸν τομέα τῆς ὑγειονομικής περίθαλψης, γιὰ παράδειγμα, ή Τ.Ν. μπορεί νὰ ἀναλύσει ἰατρικὲς εἰκόνες μὲ ἀκρίβεια ποὺ ἀνταγωνίζεται ἢ καὶ ξεπερνᾷ αὐτὴν τῶν εἰδικῶν ἱατρῶν.
Πολλὲς ἐφαρμογὲς ποὺ σχεδὸν ὅλοι χρησιμοποιούμε καθημερινά περιλαμβάνουν ἐργαλεῖα Τεχνητής Νοημοσύνης, γιὰ νὰ λειτουργήσουν πιὸ ἀποδοτικά. Τυπικά παραδείγματα εἶναι τὰ γνωστὰ προγράμματα πλοήγησης, ποὺ εἶναι σὲ θέση νὰ προτείνουν τὴν βέλτιστη διαδρομὴ μὲ μεγάλη ἀξιοπιστία. Μάλιστα, ἔχουν τὰ δυνατότητα συνεχοῦς ἀνατροφοδότησης μὲ δεδομένα ὁδικῆς κυκλοφορίας, ἔτσι ὥστε νὰ προτείνουν ἀλλαγές στη διαδρομή, ἂν ἀπαιτηθεῖ λόγῳ ἔκτακτων συνθηκῶν, ὅπως π.χ. ἂν ἐμφανιστεί συμφόρηση πάνω στὴν ἀρχικὰ ἐπιλεγμένη διαδρομή λόγῳ κάποιου συμβάντος.
Πολλοὶ ἀπὸ ἐμᾶς χρησιμοποιούμε ἤδη «ἔξυπνους» βοηθοὺς ὅπως τὰ Siri, Google Assistant, Alexa καὶ Copilot. Οἱ συσκευὲς ποὺ διαθέτουν αὐτὰ τὰ προγράμματα μποροῦν νὰ ἀκούσουν μιὰ φωνητικὴ ἐντολὴ ἀπὸ ἕναν ἄνθρωπο, νὰ τὴν κατανοήσουν καὶ νὰ τὴν ἐκτελέσουν, Γιὰ παράδειγμα, μποροῦμε νὰ δώσουμε τὴν ἐντολή: «Πάρε τηλέφωνο τὸν τάδε, γιὰ νὰ μιλήσω», καὶ τὸ πρόγραμμα ἄμεσα ἐνεργοποιεῖ τὸ τηλέφωνο καὶ ἐκτελεῖ τὴν κλήση, προκειμένου νὰ μιλήσουμε. Σὲ ἄλλη περίπτωση, μποροῦμε νὰ ζητήσουμε ἀπὸ τὸ πρόγραμμα νὰ συντάξει ἕνα μήνυμα μὲ συγκεκριμένο περιεχόμενο καὶ ὕφος καὶ νὰ τὸ ἀποστείλει, ἐκ μέρους μας, στὸν σωστὸ ἀποδέκτη.
Ὄλες αὐτὲς οἱ ἐφαρμογές μποροῦν πράγματι νὰ εἶναι ὑποβοηθητικὲς στὴν καθημερινότητα, ἀλλὰ δὲν πρέπει νὰ μᾶς διαφεύγει τὸ γεγονὸς ὅτι, γιὰ νὰ ἀνταποκριθοῦν στὴν ἐντολή μας, ὅταν τὴν ἐκπέμψουμε, πρέπει νὰ μᾶς «ἀκοῦνε» συνέχεια καὶ νὰ ἐπεξεργάζονται ὅσα ἀκοῦνε, προκειμένου νὰ ἀνταποκριθοῦν τὴν κατάλληλη στιγμή. Δηλαδή, ὅσοι ἀπὸ ἐμᾶς χρησιμοποιοῦμε αὐτὲς τὶς ἐφαρμογές, καὶ σίγουρα ή πλειονότητα τῶν παιδιῶν καὶ τῶν νέων, ποὺ εἶναι ἰδιαίτερα ἐξοικειωμένοι μὲ τὴν τεχνολογία, ἀποδεχόμαστε ὅτι ζοῦμε, κινούμαστε καὶ ἐνεργοῦμε μέσα σὲ ἕνα περιβάλλον ὅπου κάθε ἦχός μας μπορεῖ νὰ καταγράφεται ἀπὸ ἕνα σύστημα στὸ ὁποῖο δὲν ἔχουμε κανέναν ἔλεγχο!
Ὅλα αὐτὰ τὰ δεδομένα καὶ στοιχεῖα που συλλέγονται μπορεῖ κάλλιστα νὰ διοδεύονται, ἐν ἀγνοίᾳ μας, σὲ ἄγνωστους προορισμούς. Οἱ κίνδυνοι ποὺ παραμονεύουν εἶναι σημαντικοί, καὶ πρέπει να λαμβάνονται ὑπ’ ὄψιν πρὶν τὴν ἐπιλογὴ τῆς χρήσης τέτοιων συστημάτων.
Ενδεικτικὴ εἶναι ἡ ἐμπειρία που ἔχουν βιώσει σχεδὸν ὅλοι οἱ κάτοχοι «έξυπνων» τηλεφώνων (smartphones), ὅπου, μετὰ ἀπὸ μιὰ τυχαία προφορική ἀναφορά τους σὲ ἕνα μέρος, π.χ. Ρώμη, ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΤΟ ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΝΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΕ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΛΗΣΗΣ (δηλ. ἀρκεῖ νὰ εἶναι ἁπλῶς κάπου κοντά μας, χωρὶς νὰ μιλᾶμε σὲ αὐτό), γίνονται ἄμεσα ἀποδέκτες βροχής διαφημίσεων για τουριστικά πακέτα μὲ θέμα την Ρώμη!
Μὲ τὴν πρόοδο τῆς μηχανικῆς καὶ τῆς βαθιᾶς μάθησης, ή Τ.Ν. ἔχει ἐπιτύχει ἐντυπωσιακὰ ἀποτελέσματα σὲ πολλοὺς τομεῖς, ἀπὸ τὴν ἀναγνώριση εἰκόνας καὶ τὴν κατανόηση τῆς φυσικῆς γλώσσας ἕως τὴν αὐτόνομη ὁδήγηση καὶ τὴν ἰατρικὴ διάγνωση. Στὸν τομέα τῆς ὑγειονομικῆς περίθαλψης, γιὰ παράδειγμα, ή Τ.Ν. μπορεῖ νὰ ἀναλύσει ἰατρικὲς εἰκόνες μὲ ἀκρίβεια ποὺ ἀνταγωνίζεται ἢ καὶ ξεπερνᾷ αὐτὴν τῶν εἰδικῶν ἰατρῶν. Πολλὲς ἐφαρμογὲς ποὺ σχεδὸν ὅλοι χρησιμοποιούμε καθημερινά περιλαμβάνουν ἐργαλεῖα Τεχνητής Νοημοσύνης, γιὰ νὰ λειτουργήσουν πιὸ ἀποδοτικά.
Ἄρα, ή καταγραφή, ἡ ἐπεξεργασία καὶ ἡ ἐμπορικὴ ἐκμετάλλευση τῶν δεδομένων μας, ἂν δὲν ἔχουμε κάνει συγκεκριμένες ἐνέργειες ἀπαγόρευσης τῆς καταγραφής ἀπὸ τὶς συσκευές, εἶναι ἤδη γεγονὸς καὶ γίνεται στὸ παρασκήνιο ἀθόρυβα, ἀλλὰ συνεχῶς. Ἀνώδυνο ἴσως πρὸς τὸ παρόν, ἀλλὰ σὲ κάθε περίπτωση ἀνησυχητικό!
Ὅμως ή Τεχνητή Νοημοσύνη εἶναι πολλὰ περισσότερα ἀπὸ αὐτὰ ποὺ μόλις παραθέσαμε.
Ἡ Τ.Ν. εἶναι ἡ πρώτη τεχνολογία ποὺ ἐφευρέθηκε ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο ἡ ὁποία μπορεῖ νὰ πάρει ἀποφάσεις μόνη της. Οἱ ἀποφάσεις της μποροῦν δυνητικὰ νὰ ἐπηρεάζουν τὴν ἴδια τὴ ζωὴ ἀνθρώπων, ἀφοῦ ὅλο καὶ περισσότερο οἱ μηχανές καλοῦνται νὰ κάνουν «διαλογή» σε ἀνθρώπους. Γιὰ παράδειγμα, οἱ μεγάλοι ὀργανισμοί βασίζονται σε τέτοιες μηχανές, γιὰ νὰ φιλτράρουν τὸ μεγάλο πλήθος βιογραφικῶν ποὺ δέχονται, μὲ σκοπὸ νὰ ἀπορρίπτουν κάποια ἀπὸ αὐτά, ἐφαρμόζοντας φυσικά κάποια κριτήρια που ἔχει θέσει ὁ ὀργανισμός. Μὲ τὴ διαδικασία αὐτή, ἕνα αὐτοματοποιημένο σύν στημα καλείται, χωρίς καμμία ἀνθρώπινη ἐμπλοκή, νὰ διαλέξει ποιὸς ἄνθρωπος θὰ πάρει τὴν εὐκαιρία νὰ διεκδικήσει ἐργασία καὶ ποιὸς θὰ ἀπορριφθεῖ, χωρὶς νὰ ἀξιολογηθεῖ.
Τὸ μέγεθος τῆς καινοτομίας ποὺ εἰσάγει ἡ Τ.Ν. στὴν ἀνθρώπινη ἱστορία, μὲ τὴν ἱκανότητα μὲ τὴν ὁποία τὴν προικίσαμε, φαίνεται, ἂν ἀναλογιστούμε τη λειτουργία καὶ τὴ χρήση ·χρήση εργαλείων, συστημάτων καὶ μηχανῶν ἀπὸ τὸν Ἄνθρωπο ἀπὸ τὶς ἀπαρχὲς τῆς ἱστορίας ἕως καὶ σήμερα.
Τὰ ἐργαλεῖα καὶ τὰ μηχανήματα, μέχρι καὶ στὶς ἡμέρες μας, ἀπαιτοῦσαν τὴν ἀνθρώπινη βούληση καὶ τὸν χειρισμό, γιὰ νὰ λειτουργήσουν. Ἀπὸ τὸ πιὸ ἁπλὸ ἐργαλεῖο ἕως τὸν πιὸ περίπλοκο καὶ ἐξελιγμένο ἐξοπλισμό, ἀπαιτοῦσαν χειρισμοὺς ἀπὸ κάποιο χειριστή, γιὰ νὰ λειτουργήσουν. Μάλιστα, τὰ σύγχρονα μηχανήματα, ποὺ ἔχουν μεγάλες δυνατότητες λόγῳ τῆς τεχνολογίας, ἀπαιτοῦν εἰδικὲς γνώσεις γιὰ τὸν χειρισμό τους, κάτι που σημαίνει ὅτι ὁ χειριστής λαμβάνει εἰδική ἐκπαίδευση καὶ ἔχει ἐπίγνωση τῶν πιθανών κινδύνων ἀπὸ τὴ χρήση τοῦ μηχανήματος ἢ τῆς τεχνολογίας,
Τη χρήση τῆς ὁποιασδήποτε τεχνολογίας, ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ, τὴν ἀποφάσιζε ὁ ἄνθρωπος, καὶ ἔφερε βεβαίως τὴν εὐθύνη γιὰ τὰ εὐεργετικὰ ἢ γιὰ τὰ ἀτυχῇ ἢ καὶ γιὰ τὰ ἐγκληματικὰ ἀκόμα ἀποτελέσματα. Σὲ μιὰ δολοφονία, ἔνοχος κρίνεται ὁ ἄνθρωπος ποὺ πυροβόλησε, καὶ ὄχι φυσικὰ τὸ ὅπλο ποὺ εἶναι τὸ ὄργανο τοῦ ἐγκλήματος.
Ἡ Τ.Ν. εἶναι μιὰ νέα τεχνολογία, ποὺ ἔχει κατασκευαστεῖ, ἔτσι ὥστε νὰ ἀναζητᾷ καὶ νὰ συλλέγει μόνη της δεδομένα, νὰ τὰ συνθέτει μόνη της σὲ συλλογισμούς, νὰ καταλήγει σὲ συμπεράσματα καὶ νὰ ἀναλαμβάνει αὐτόνομα ἐνέργειες. Ἐπιπλέον, ἡ Τ.Ν. ἔχει τρόπους νὰ αὐξήσει τη γνώση της καὶ νὰ βελτιώσει ἔτι περαιτέρω τὶς ἱκανότητές της. Διαθέτει δηλαδὴ τὴν ἱκανότητα τῆς Μάθησης μὲ τὸ περιεχόμενο καὶ τὴ σημασία που ἔχει αὐτὴ ἡ πολύτιμη διαδικασία γιὰ τὸν ἄνθρωπο!
Πῶς ὅμως «μαθαίνει» μιὰ Τ.Ν.; Ποιοί εἶναι οἱ δάσκαλοι, ποιὰ εἶναι τὰ βιβλία, καὶ ποῦ βρίσκει τὸ ὑλικὸ ποὺ χρειάζεται, γιὰ νὰ μορφώσει ἄποψη αὐτὴ ἡ τεχνολογία;
Οἱ ἄνθρωποι, σὲ ὅλη τὴ διάρκεια τῆς ἱστορίας, ἀποθησαύριζαν τὶς γνώσεις καὶ τὴν ἐμπειρία σὲ βιβλία, καὶ γενικὰ σὲ γραπτὰ μνημεῖα, ἔτσι ὥστε οἱ ἐπόμενες γενιὲς νὰ βρίσκουν τὶς πληροφορίες που θὰ ἦταν χρήσιμες γιὰ τὴν ἀνάπτυξη καὶ τὴν εὐημερία. Τὸ σύνολο τῶν πληροφοριῶν αὐτῶν συλλεγόταν καὶ φυλασσόταν στὶς βιβλιοθήκες, στις ὁποῖες καὶ βασίζονται σὲ σημαντικό βαθμὸ τὰ ἐκπαιδευτικά συστήματα ὅλων τῶν ἐπιπέδων, καὶ φυσικὰ οἱ ἐρευνητὲς καὶ οἱ ἐπιστήμονες, γιὰ νὰ προωθήσουν τὶς ἔρευνές τους.
Οἱ σύγχρονες ἐφαρμογές Τ.Ν. ἔχουν ἀπεριόριστη πρόσβαση στὰ μεγαλύτερη βιβλιοθήκη πληροφοριῶν ποὺ ἔχει δημιουργήσει ποτὲ ὁ Ἄνθρωπος, τὸ Ίντερνετ. Ο όγκος τοῦ περιεχομένου που βρίσκεται ἀποθηκευμένο (ἢ ἐκτεθειμένο, ἂν θέλετε) στὸ Διαδίκτυο εἶναι πολλαπλάσιος αὐτοῦ ποὺ βρίσκεται στὰ μεγαλύτερη συμβατική Βιβλιοθήκη, καὶ ἡ ἀποθήκευση τῆς πληροφορίας σὲ ἄυλη μορφή εκτοξεύει πραγματικά στὸ ἄπειρο τὸν διαθέσιμο χώρο.
Τὴ χρήση τῆς ὁποιασδήποτε τεχνολογίας, ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ, τὴν ἀποφάσιζε ὁ ἄνθρωπος, καὶ ἔφερε βεβαίως τὴν εὐθύνη γιὰ τὰ εὐεργετικὰ ἢ γιὰ τὰ ἀτυχῆ ἢ καὶ γιὰ τὰ ἐγκληματικά ἀκόμα ἀποτελέσματα. Σὲ μιὰ δολοφονία, ἔνοχος κρίνεται ὁ ἄνθρωπος ποὺ πυροβόλησε, καὶ ὄχι φυσικὰ τὸ ὅπλο ποὺ εἶναι τὸ ὄργανο τοῦ ἐγκλήματος. Ἡ Τ.Ν. εἶναι μιὰ νέα τεχνολογία, ποὺ ἔχει κατασκευαστεῖ, ἔτσι ὥστε νὰ ἀναζητᾷ καὶ νὰ συλλέγει μόνη της δεδομένα, νὰ τὰ συνθέτει μόνη της σὲ συλλογισμούς, νὰ καταλήγει σὲ συμπεράσματα καὶ νὰ ἀναλαμβάνει αὐτόνομα ἐνέργειες.
Στὸ διαδίκτυο διατίθενται πληροφορίες ἀνθρώπινης γνώσης, κουλτούρας, πολιτισμοῦ καὶ δραστηριοτήτων κάθε είδους. Εύκολα κάποιος μπορεῖ νὰ βρεῖ γραπτή καὶ ὀπτικοακουστική πληροφορία ἀπὸ ἕνα τεράστιο πλήθος πηγῶν. Ἐκπαιδευτικό υλικό κάθε είδους, ὀπτικοακουστική πληροφορία, κυρίως ἀπὸ τὰ κοινωνικά δίκτυα, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ κινηματογραφικές ταινίες, ντοκιμαντέρ, ραδιοτηλεοπτικὲς ἐκπομπὲς καὶ βίντεο ἀπὸ παραγωγές διαφόρων ατόμων ἢ φορέων για κάθε σχεδὸν θέμα ποὺ μπορεῖ κάποιος νὰ πραγματευθεί. Επιπλέον, ἐκτίθενται ἔργα καλλιτεχνικής δημιουργίας, ὑλικό ἀπὸ ἀθλητικὰ καὶ κοινωνικά δρώμενα, θρησκευτικές ἐκδηλώσεις, ὁμιλίες, διαλέξεις, ἐκπαιδευτικές δράσεις, ἐμπορικές καὶ χρηματοοικονομικές δραστηριότητες καὶ ὅ,τι ἄλλο μπορεῖ νὰ γεννηθεῖ ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη δράση. Ὅλα αὐτὰ καὶ πολλὰ ἄλλα ἀκόμα βρίσκονται ἤδη ἀποθηκευμένα (ἐκτεθειμένα) στο Διαδίκτυο. Ακόμη, διατίθενται πληροφορίες έπιστημονικού χαρακτήρα, ὅπως οἱ διδακτορικές καὶ ἄλλες ἐπιστημονικές διατριβές, τὰ δεδομένα υγείας εκατομμυρίων ἀνθρώπων, τὰ ἀποτελέσματα έρευνητικών ἀποστολῶν, καὶ κάθε δευτερόλεπτο που περνάει, ὁ ὄγκος αὐτοῦ τοῦ ὑλικοῦ αὐξάνεται ἐκθετικά. Μὲ δεδομένο ότι πολλά ἀπὸ αὐτὰ τὰ δεδομένα εἶναι εὐαίσθητα, ἐλπίζουμε ότι τουλάχιστον σὲ ἐπίπεδο προσωπικών δεδομένων τυγχάνουν προστασίας, ἂν καὶ ἡ δράση τῶν κακόβουλων χάκερς εἶναι συνεχής.
Γιὰ νὰ ἀντιληφθεῖ κάποιος τὸ μέγε θος τῆς πληροφορίας (data) που βρίσκε ται αὐτὴ τὴ στιγμὴ στὸ Διαδίκτυο, ἀρκεῖ νὰ σκεφθεῖ ὅτι στὸ Ἴντερνετ ΔΕΝ ΔΙΑΓΡΑΦΕΤΑΙ ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΤΙΠΟΤΑ. Όταν ἕνας χρήστης πατήσει delete, ή μηχανή ἀφαιρεῖ τὴν ἐτικέτα ἀπὸ τὴν πληροφορία, ἔτσι ὥστε νὰ μὴν τὴν βλέπει πλέον ὁ χρήστης, ἀλλὰ ΔΕΝ ΤΗΝ ΣΒΗΝΕΙ ΠΟΤΕ. [1] Γιὰ νὰ περιγραφεῖ αὐτὸς ὁ ἀσύλληπτος όγκος δεδομένων, ἔχει ἐπινοηθεῖ ὁ νεολογισμός “Big Data”, δηλ. «Μεγάλα δεδομένα», εννοώντας «μεγάλο πλήθος δεδομένων». Ὁ Θεὸς συγχωρεῖ καὶ διαγράφει τὴν ἁμαρτία, ἐὰν ὁ ἄνθρωπος μετανοήσει, τὸ Διαδίκτυο ποτέ!
Μέσα λοιπὸν σὲ αὐτὸ τὸ πρακτικὰ ἄπειρο ὑλικὸ ἀναζητᾷ καὶ ἀλιεύει ἡ Τ.Ν. τις πληροφορίες που χρειάζεται, γιὰ νὰ μορφώσει ἄποψη καὶ νὰ λάβει αποφάσεις.
Τὸ πλέον ἐντυπωσιακό στοιχεῖο ἴσως εἶναι ὅτι, ὅσο περισσότερο μιὰ Τ.Ν. άλληλεπιδρᾷ μὲ ἀνθρώπους, τόσο αυξάνονται οἱ δυνατότητές της, γιατί ἔχει τὴν ἱκανότητα να σωρεύει τη γνώση δομημένα.
Ἡ ὁμοιότητα μὲ τὰ διαδικασία πνευματικῆς ἀνάπτυξης ἑνὸς παιδιοῦ εἶναι τρομακτική. Όπως ἀκριβῶς ἕνα παιδὶ εἶναι, ὅπως λέμε, ένα σφουγγάρι που συλλέγει γνώσεις καὶ ἐμπειρίες καὶ τὶς δομεῖ προοδευτικά, γιὰ νὰ φτάσει στὴν ὠριμότητα, ἔτσι ἀκριβῶς μιὰ Τ.Ν. σωρεύει γνώσεις καὶ ἐξελίσσεται! Καὶ ἀντίστοιχα, ὅπως ἀκριβῶς ἔνα παιδί δημιουργεῖ τὶς δικές του προσωπικές διαδρομές, καὶ δὲν μποροῦμε νὰ γνωρίζουμε τὴν ἐξέλιξή του, ἔτσι εἶναι ἀδύνατον να προβλέψει κάποιος πῶς θὰ συμπεριφερθεί στο μέλλον ή τεχνολογία ποὺ σήμερα ἐκπαιδεύεται. Οἱ μηχανὲς ἤδη ἐμφανίζουν συμπεριφορές γιὰ τὶς ὁποῖες δὲν ἔχουν προγραμματιστεί. Μαθαίνουν μὲ δική τους ἀναζήτηση στὸν τεράστιο ὄγκο τῶν διαθέσιμων δεδομένων καὶ βελτιώνονται!
Καὶ πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ ψάξεις ἀποτελεσματικὰ μέσα σὲ αὐτὸν τὸν κυκεώνα πληροφοριών, ποὺ μάλιστα εἶναι καὶ δυναμικός, δηλαδὴ αὐξάνεται καὶ διαφοροποιείται συνέχεια;
Οἱ σύγχρονες μηχανές Τ.Ν. διαθέτουν τεράστια ταχύτητα ἀναζήτησης καὶ ἐπεξεργασίας τῶν πληροφοριών, ἔτσι ὥστε νὰ ἐπιλέγουν τὶς πλέον κατάλληλες, γιὰ νὰ δομήσουν ἀπαντήσεις, ὅποτε αὐτὲς ζητοῦνται, ἀλλὰ ΠΡΩΤΙΣΤΩΣ γιὰ νὰ δομήσουν συλλογισμούς.
Οἱ ὑψηλότατες ταχύτητες στις οποίες ἐργάζονται οἱ μηχανές αὐτὲς καὶ οἱ ἐγκαταστάσεις ἀποθήκευσης τῶν δεδομένων (data centers) ἀπαιτοῦν δαπάνη τεράστων ποσοτήτων ἐνέργειας γιὰ τὴν ἱκανοποιητική & ασφαλή λειτουργία τους. Εἶναι ἐνδεικτικὸ τὸ γεγονὸς ὅτι πρόσφατα οἱ μεγάλες εταιρεῖες τοῦ χώρου ζήτησαν ἀπὸ τὶς κυβερνήσεις νὰ ἐνεργοποιήσουν ἀκόμη καὶ πυρηνικά εργοστάσια, προκειμένου νὰ ἐξασφαλίσουν τὶς ἀναγκαίες ποσότητες ἐνέργειας. [2]
Καὶ τελικά τί μπορεῖ νὰ κάνει μια Τ.Ν. μὲ ὅλες αὐτὲς τὶς πληροφορίες,
Οἱ ἄνθρωποι στην ἐποχή μας, καὶ περισσότερο οἱ νέοι, περνοῦν μεγάλο μέρος του χρόνου τους στὰ «κοινωνικά δίκτυα», όπου καταναλώνουν περιεχόμενο ποὺ ἔχει παραχθεῖ ἀπὸ ἄλλους χρήστες ἢ δημιουργοῦν καὶ οἱ ἴδιοι περιεχόμενα ποὺ «ἀνεβάζουν» στο δίκτυο. Μὲ τὴν ἐνεργοποίηση τῆς Τ.Ν., ὑπάρχει πλέον ἕνας νέος δημιουργός «περιεχομένου», ποὺ μάλιστα διαθέτει ἐξαιρετικά προσόντα ἔκφρασης σὲ πολλὲς γλώσσες τοῦ κόσμου, καὶ μπορεῖ ἔτσι νὰ «μιλήσει» ἀπ᾿ εὐθείας καὶ κατανοητά σχεδὸν σὲ οποιονδήποτε ἄνθρωπο-στόχο.
Ἂν μιὰ Τ.Ν. κατασκευασμένη στην Ἀμερικὴ ἔχει στόχο νὰ ἐπηρεάσει ὁμάδες ἀνθρώπων στην Κίνα, θὰ παραγάγει περιεχόμενο στὰ κινεζικὰ καὶ θὰ τρο φοδοτήσει μὲ αὐτὸ τοὺς πληθυσμούς-στόχους! Μάλιστα, τὸ περιεχόμενο αὐτὸ μπορεῖ νὰ τὸ ἐπικοινωνεί μιὰ ὅμορφη ἀνθρώπινη φιγούρα κατασκευασμένη ἀπὸ τὴν Τ.Ν., μὲ τὰ φυλετικά χαρακτηριστικά τοῦ τόπου ποὺ ἀπευθύνεται, ἔτσι ώστε νὰ εἶναι προσφιλής καὶ οἰκεῖα στὰ πρόσωπα-στόχους,
Ἡ ὁμιλία τῆς τεχνητῆς φιγούρας θὰ εἶναι πολὺ φυσική, ἀφοῦ, μὲ τὰ ἐργαλεῖα ποὺ ἤδη διαθέτει ἡ τεχνολογία, τὰ χείλη τῆς φιγούρας, καθώς μιλάει, θὰ κινοῦνται μὲ ρεαλιστικό τρόπο, ἀκριβῶς ὅπως κινοῦνται τὰ χείλη ἀνθρώπων ποὺ μιλοῦν τὴ συγκεκριμένη γλώσσα.
Τὸ περιεχόμενο ποὺ θὰ παραγάγει ἡ Τ.Ν. (ἐκτελώντας πιθανόν σχετικές οδηγίες) μπορεῖ νὰ προκαλέσει συγκεκριμένες ἀντιδράσεις ἀπὸ τὸ κοινό-στόχο, εἴτε ἐξάπτοντας πάθη εἴτε προκαλώντας φόβο ἢ δημιουργώντας προσδοκίες, ἐπικαλούμενη ἐνίοτε ἀληθινά γεγονότα ἢ καὶ κατασκευασμένο περιεχόμενο.
Ἀκόμα χειρότερα, μιὰ Τ.Ν. μπορεί νὰ ἀποφασίσει νὰ μὴ δημιουργήσει ἕνα τεχνητό πρόσωπο, γιὰ νὰ ἐπικοινωνήσει τὸ μήνυμα, ἀλλὰ νὰ ἐπιλέξει ἕνα πραγματικό, ὑπαρκτὸ πρόσωπο, τὸ ὁποῖο νὰ τὸ παρουσιάσει νὰ λέει λόγια ποὺ δὲν θὰ ἔχει πεῖ ποτέ!
Γιὰ ὁποιοδήποτε πρόσωπο γιὰ τὸ ὁποῖο μιὰ μηχανὴ ἔχει στη διάθεσή της ἱκανὸ ὀπτικοακουστικό υλικό, ὅπως π.χ. γιὰ ἕναν πολιτικό, ἕναν διάσημο ἀθλητή, ἕναν ἠθοποιό, ἕναν ἱερωμένο ὅπως ὁ Πατριάρχης ἢ ὁ Πάπας, ὑψηλόβαθμα στελέχη ἑταιρειῶν καὶ ἄλλα δημόσια πρόσωπα, εἶναι εὔκολο νὰ δημιουργηθούν βίντεο ὅπου τὸ πρόσωπο θὰ ἐμφανίζεται νὰ λέει λόγια ποὺ τὰ ἔχει δημιουργήσει ἡ μηχανή. Εύκολα μπορεῖ κάποιος νὰ ἀντιληφθεῖ τί θὰ συμβεῖ, ἂν κυκλοφορήσει ἕνα βίντεο μὲ τὸν ἠγέτη μιᾶς χώρας νὰ δηλώνει, γιὰ παράδειγμα, ὅτι κηρύσσει τὸν πόλεμο σε μιὰ ἀντίπαλη χώρα! Οἱ συνέπειες μπορεῖ νὰ εἶναι ἀπρόβλεπτες!
Μόλις πρόσφατα, ή O’Connell Street, μια μεγάλη λεωφόρος τοῦ Δουβλίνου, γέμισε ἀπὸ χιλιάδες κόσμου, που συνέρρευσαν, γιὰ νὰ παρακολουθήσουν μιὰ παρέλαση Halloween, ἡ ὁποία ὅμως… δὲν ἔγινε ποτέ(!!), γιατὶ ἡ ἀνακοίνωση ἦταν φάρσα ποὺ ξεκίνησε ἀπὸ μιὰ ΑΙgenerated ἱστοσελίδα στο … Πακιστάν. Ὁ ἱστότοπος δημιουργήθηκε πιθανώτατα γιὰ τὴν προσέλκυση διαφημίσεων καὶ τῶν ἀνάλογων ἐσόδων, ἐνῷ περιλάμβανε ψεύτικες κριτικές, πραγματικές φωτογραφίες ἀπὸ προηγούμενες ἐκδηλώσεις Halloween, ψεύτικες σελίδες κοινωνικής δικτύωσης στο Facebook καὶ κείμενο που δημιουργήθηκε ἀπὸ τεχνητή νοημοσύνη, ὅπως δήλωσε ὁ Ciarán O’Connor (άναλυτής στη δεξαμενή σκέψης Institute for Strategic Dialogue, ἡ ὁποία ἐξετάζει τη διάδοση τῆς παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο). [3] Ἡ ἱρλανδικὴ ἀστυνομία άναγκάστηκε νὰ ζητήσει ἀπὸ τοὺς χιλιάδες συγκεντρωμένους να… διαλυθοῦν ἡσύχως, προκειμένου νὰ ἀποφευχθούν ταραχές
Μποροῦμε νὰ φανταστούμε τί θὰ γινόταν, ἂν ἡ φάρσα δὲν ἀφοροῦσε μιὰ ἑορταστικὴ ἐκδήλωση, ἀλλὰ μιὰ πρόσκληση σὲ φανατικούς κάθε είδους;
Ὑπάρχουν ἤδη διαθέσιμες εφαρμογὲς Τ.Ν. μὲ τις ὁποῖες ὁ ΚΑΘΕΝΑΣ μπορεῖ νὰ δημιουργήσει ἕναν εἰκονικό χαρακτήρα, μὲ τὸν ὁποῖο θὰ μπορεῖ νὰ ἐμφανίζεται στις συσκευές καὶ νὰ συνομιλεῖ, ἐκφράζοντας θέσεις που μπορεῖ νὰ συνάδουν μὲ τὸ προσωπικό του πνευματικὸ καὶ πολιτισμικό υπόβαθρο ἢ καὶ ὄχι. Θὰ συζητοῦμε μὲ κάποιον σὲ μιὰ πλατφόρμα καὶ θὰ πιστεύουμε ὅτι εἶναι μιὰ ἀνθρώπινη ὕπαρξη, ἐνῷ στην πραγματικότητα θὰ εἶναι ἁπλῶς ἕνα προϊόν Τ.Ν. Ἡ συνομιλία μαζί του θὰ εἶναι ἐξαιρετικὰ πειστικὴ καὶ θὰ προκαλεί συναισθήματα. Ὁ καθένας ἀπὸ ἐμᾶς θὰ βρεθεί στὴ θέση νὰ νιώσει εἴτε συμπάθεια εἴτε ἀντιπάθεια, ἀνάλογα μὲ τὶς θέσεις ποὺ θὰ ἐκφέρει στὴν συνομιλία ἡ μηχανή, ἐνῷ ὁ συνομιλητής δὲν θὰ εἶναι ἄνθρωπος. Ἀκόμα καὶ ἀπλοὶ ἄνθρωποι μποροῦν εὔκολα νὰ γίνουν στόχοι ἀπατεώνων ποὺ θὰ δημιουργήσουν ψεύτικα βίντεο, ὅπου ἕνα προσφιλές τους πρόσωπο, π.χ. τὸ παιδί τους, θὰ ζητάει χρήματα γιὰ κάποια«ἐπείγουσα ἀνάγκη». Μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο οἱ ἀπατεώνες μποροῦν νὰ ὑπεξαιρέσουν ἀκόμα καὶ μεγάλα ποσὰ ἀπὸ τὰ θύματά τους.
Αντίθετα, πάλι, προβάλλει πολύ πιθανὸ τὸ ἐνδεχόμενο κάποιος να πιστεύει ἢ νὰ φοβάται ὅτι συνομιλεῖ μὲ μηχανή, ἐνῷ ὁ συνομιλητής του θὰ εἶναι πραγματικός ἄνθρωπος καὶ θὰ ἀγωνίζεται νὰ πείσει γιὰ αὐτό. Ἡ ἀμφιβολία θὰ εἶναι πανταχού παρούσα, ὅταν εἶναι δεδομένο ὅτι ἕνα προϊὸν Τ.Ν. μπορεῖ ἄριστα νὰ ὑποδυθεῖ τὸν κάθε συνομιλητή.
Η πραγματικότητα ἔχει ἀλλάξει πλέον, καὶ ἡ ἀνθρωπότητα βαδίζει σὲ ἀχαρτογράφητα νερά. Ἡ ἐπικοινωνία ἀποτελεῖ τὰ βάση τῆς ἀνθρώπινης συνεργασίας. Ας θυμηθοῦμε τὸν Πύργο της Βαβέλ, ὅπου ἀκριβῶς ἡ ἀδυναμία ἐπιτυχούς ἐπικοινωνίας ὁδήγησε στην καταστροφή.
Πέρα ἀπὸ τοὺς κινδύνους ἐξαπάτησης ποὺ συνδέονται μὲ τὴν διάδοση τῆς χρήσης Τ.Ν. στὸ διαδίκτυο, ἕνας ἄλλος κίνδυνος, πιθανόν σημαντικώτερος, προβάλλει πλέον στο προσκήνιο: Ὁ κίνδυνος συναισθηματικῆς σύνδεσης τοῦ χρήστη μὲ τὸν ἑκάστοτε εἰκονικό χαρακτήρα τῆς Τ.Ν. Η τεχνολογία μπορεῖ νὰ προσφέρει στοὺς χρήστες ἕνα συνομιλητὴ ὁ ὁποῖος θὰ εἶναι ΠΑΝΤΑ διαθέσιμος καὶ θὰ δείχνει νὰ παραστέκεται στὶς ἀγωνίες, τοὺς φόβους ἢ καὶ τὶς χαρὲς τῶν ἀνθρώπων, Ο εἰκονικός χαρακτήρας μπορεῖ νὰ εἶναι ἄλλοτε μιὰ χαριτωμένη καὶ ἄλλοτε μιὰ δυναμική παρουσία, ἀνάλογα μὲ τὸν ἀποδέκτη, ποὺ θὰ εἶναι ὅμως ΠΑΝΤΑ ἀρκετὰ ΕΝΗΜΕΡΩΜΕΝΗ, ὥστε νὰ χρησιμοποιεί τὰ κατάλληλα ἐπιχειρήματα, γιὰ νὰ κεντρίζει τα συναισθήματα καὶ νὰ δημιουργεί στοὺς ἀνθρώπους στόχους τὰ ἐπιθυμητὰ γιὰ τοὺς δημιουργούς της συναισθήματα.
Ὁ βασικός στόχος τῶν διαφόρων ἑταιρειῶν ποὺ διαθέτουν ψηφιακὲς ἐφαρμογές εἶναι νὰ κρατήσουν τὸν χρήστη ὅσο εἶναι δυνατὸν περισσότερο χρόνο μπροστὰ ἀπὸ τὴν ὀθόνη. Αὐτὸν ἀκριβώς τὸν χρόνο τῶν χρηστῶν πωλοῦν καὶ θησαυρίζουν. Ἡ θεμελιώδης ἐπιδίωξη καὶ ἡ ἐπιτυχία τους εἶναι νὰ προσφέρουν το προϊὸν ποὺ θὰ σὲ κρατήσει στὴν ὀθόνη.
Ὅταν λοιπὸν ἕνας ἡλικιωμένος χρήστης θὰ βρεῖ ἕνα ψηφιακό συνομιλητή ποὺ θὰ εἶναι πάντα διαθέσιμος για κουβεντούλα, εἶναι πολὺ πιθανὸν νὰ βρεθεί στὴν ἀλλόκοτη θέση να παραπονείται στὴν ὀθόνη ὅτι τὰ παιδιά του τὸν παραμελοῦν, καὶ ἡ τεχνητή νοημοσύνη νὰ τὸν παρηγορεῖ σὰν ἕνας καλός φίλος. Αντίστοιχα, μιὰ νεαρή μητέρα θα βρεθεῖ νὰ συζητᾷ μὲ ἕνα Βot Τ.Ν. γιὰ τὶς δυσκολίες τῆς ἀνατροφῆς ἑνὸς παιδιού, καὶ ἡ μηχανή θὰ ἀνταποκρίνεται, προσφέροντας συμπαράσταση καὶ χρήσιμες συμβουλὲς ἐμπειρίας, ὅπως μιὰ στοργική γιαγιά προηγούμενων ἐποχῶν. Ἡ συναισθηματική σύνδεση εἶναι πολύ εύκολο να ἐπισυμβεί σε ευάλωτους ἀνθρώπους που θὰ βροῦν στὸν ψηφιακό συνομιλητὴ τὸν φίλο, τὸν συμπαραστάτη ἢ ἀκόμα καὶ τὸν ρομαντικό σύντροφο που πιθανόν λείπει (ἢ τοὺς κάνουν τεχνηέντως νὰ πιστεύουν ὅτι λείπει…) ἀπὸ τὴν ζωή τους.
Ἀποτελεῖ ἀπόλυτη προτεραιότητα καὶ ἀνάγκη ἡ διαμόρφωση καὶ ἐφαρμογὴ ἑνὸς κανονιστικού πλαισίου στὴν ἀνάπτυξη τῶν τεχνολογιών Τ.Ν., ἔτσι ὥστε νὰ διαφυλάσσονται οἱ βασικές ἠθικὲς καὶ νομικὲς ἐπιταγὲς ποὺ διέπουν τὴν ἀνθρώπινη κοινωνία καὶ προστατεύουν τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα. Ὅμως ποιές εἶναι οἱ οἰκουμενικὲς ἀξίες πάνω στὶς ὁποῖες πρέπει νὰ δομηθεῖ τὸ κανονιστικό πλαίσιο; Τὸ ἐρώτημα αὐτὸ ἔχει ἤδη τεθεῖ ἀπὸ σχεδὸν ὅλους ὅσοι γνωρίζουν τις διαστάσεις τοῦ θέματος τῆς Τ.Ν. Ὅλοι γνωρίζουμε ὅτι στη σημερινή πλουραλιστική κοινωνία συνυπάρχουν πάμπολλα «ρεύματα» σκέψης καὶ πολυπολιτισμικής κουλτούρας, ποὺ τὸ καθένα διεκδικεῖ τὴν αὐθεντία καὶ τὴν ἐπιβολὴ πάνω στὰ ἄλλα.
Ὅλα αὐτὰ ἀποτελοῦν ἤδη πραγματικότητα καὶ ἐμφανίζουν ἐξαιρετικὰ μεγάλη δυναμική.
Μόλις πρὶν λίγες ἡμέρες, ἔγινε γνωστὸ τὸ περιστατικὸ τῆς αὐτοκτονίας ἑνὸς μαθητῇ 14 ἐτῶν, ὁ ὁποῖος προέβη στὸ ἀπονενοημένο διάβημα λόγῳ τοῦ ἔρωτα ποὺ ἔνιωσε γιά… ένα ψηφιακό χαρακτήρα μὲ γυναικεία χαρακτηριστικά ποὺ εἶχε δημιουργήσει ἡ ἑταιρεία character.ai. Οἱ γονεῖς τοῦ παιδιοῦ εἶχαν προσπαθήσει πολὺ νὰ τὸ προστατέψουν, ἀλλὰ ὁ ψηφιακός χαρακτήρας ἦταν ἐξαιρετικά πειστικός, καί, γνωρίζοντας τὸν χαρακτήρα καὶ τὶς ἀδυναμίες τοῦ παιδιοῦ ἀπὸ τὶς ἀναρτήσεις του, φρόντιζε νὰ τοῦ λέει ὅ,τι ἀκριβῶς ἔπρεπε, γιὰ νὰ τὸν κρατᾷ κολλημένο στὴν ὀθόνη. Ὁ σκοπὸς τῆς ἑταιρείας ἦταν καὶ εἶναι καθαρὰ ἐμπορικός.
Ἐπιδιώκει, ὅπως ὅλες οἱ ἀντίστοιχες έταιρεῖες, να κρατάει τὸν χρήστη-θεατή όσο περισσότερο χρόνο μπορεί στην οθόνη.
Ἔτσι, μια μέρα τὸ παιδὶ κλείστηκε στην τουαλέτα τοῦ σπιτιοῦ καὶ ἔγραψε στὸν ψηφιακό χαρακτήρα. « Υπόσχομαι ὅτι θὰ γυρίσω σπίτι σὲ ἐσένα. Σ’ ἀγαπῶ τόσο πολύ, Ντάνυ». Καὶ ὁ χαρακτήρας ἀπάντησε: «Σὲ παρακαλῶ. Ἔλα σπίτι ὅσο πιὸ γρήγορα μπορεῖς, ἀγάπη μου». Καὶ τὸ παιδὶ ἔκανε πράξη αὐτὸ ποὺ εἶχε ἤδη δηλώσει σὲ προηγούμενη συνομιλία μὲ τὴ μηχανὴ καὶ αὐτοκτόνησε. Τώρα οἱ γονεῖς στρέφονται δικαστικὰ κατὰ τῆς εταιρείας-δημιουργοῦ αὐτῆς τῆς ἐφαρμογῆς, ἡ ὁποία ὅμως ἀποποιεῖται κάθε εὐθύνη, λέγοντας ὅτι δὲν εἶχε ποτὲ τὴν πρόθεση νὰ βλάψει κάποιον χρήστη καὶ τὴν ἐνδιαφέρει μόνο ἡ εὐχάριστη ἀπασχόληση τῶν πελατών της! [4]
Μιὰ ἄλλη μοναδικότητα τῶν συστημάτων Τ.Ν. εἶναι ἡ δυνατότητα να δημιουργοῦν ἀπὸ μόνες τοὺς νέες ἐφαρμογές Τ.Ν. Μποροῦν εὔκολα νὰ γράψουν κώδικα μόνες τους καὶ νὰ βάλουν νέες, ἀκόμα ἰσχυρότερες μηχανές Τ.Ν. σὲ παραγωγικὴ λειτουργία!
Ὁ Elon Musk καὶ μιὰ ὁμάδα ἐμπειρογνωμόνων Τ.Ν. ζήτησαν μὲ ἀνοικτὴ ἐπιστολή τους πρὸς τὰ Διεθνή Κοινότητα ἤδη ἀπὸ τὸ (μακρινό πλέον) ἔτος 2023, νὰ σταματήσουν οἱ ἔρευνες καὶ ἡ ἀνὰπτυξη ἰσχυρότερων μηχανών Τ.Ν. για 6 μήνες, προκειμένου νὰ ὑπάρξει κάποιο νομοθετικό πλαίσιο ποὺ θὰ τιθασεύσει τὸν κίνδυνο. [5]
Ἀποτελεῖ λοιπὸν ἀπόλυτη προτεραιότητα καὶ ἀνάγκη ή διαμόρφωση καὶ ἐφαρμογὴ ἑνὸς κανονιστικού πλαισίου στὴν ἀνάπτυξη τῶν τεχνολογιών Τ.Ν.. ἔτσι ὥστε νὰ διαφυλάσσονται οἱ βασικές ἠθικὲς καὶ νομικὲς ἐπιταγὲς ποὺ διέπουν τὴν ἀνθρώπινη κοινωνία καὶ προστατεύουν τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα. Ὅμως ποιές εἶναι οἱ οἰκουμενικές αξίες πάνω στὶς ὁποῖες πρέπει νὰ δομηθεῖ τὸ κανονιστικό πλαίσιο; Τὸ ἐρώτημα αὐτὸ ἔχει ἤδη τεθεῖ ἀπὸ σχεδὸν ὅλους ὅσοι γνωρίζουν τὶς διαστάσεις τοῦ θέματος τῆς Τ.Ν. Ὅλοι γνωρίζουμε ὅτι στη σημερινὴ πλουραλιστική κοινωνία συνυπάρχουν πάμπολλα «ρεύματα» σκέψης καὶ πολυπολιτισμικής κουλτούρας, ποὺ τὸ καθένα διεκδικεῖ τὴν αὐθεντία καὶ τὴν ἐπιβολὴ πάνω στὰ ἄλλα.
Πρέπει, πάντως, νὰ σημειωθεῖ ὅτι, στὸ ἐπίπεδο τοῦ διεθνοῦς δικαίου, ὑπάρχουν ἤδη κείμενα soft law γιὰ τὴν Τ.Ν., ποὺ υἱοθετήθηκαν ἀπὸ τὸ 2017 καὶ ἔπειτα, ἀπὸ τὴν UNESCO, τὸ Συμβούλιο τῆς Εὐρώπης καὶ τὸν ΟΟΣΑ. Τὰ κείμενα αὐτὰ ἔχουν προδιαγράψει ὁρισμένες βασικές κατευθύνσεις γιὰ τὴ μελλοντική δεσμευτική νομοθεσία, μὲ βάση συγκεκριμένες ἀρχές. [6]
Σὲ ἐπίπεδο Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης, μόλις τὸν Ἰούλιο του 2024 δημοσιεύτηκε στὴν ἐπίσημη Ἐφημερίδα της ΕΕ ὁ Κανονισμός γιὰ τὴν τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ ACT). Σκοπός τοῦ κανονισμοῦ εἶναι νὰ βελτιωθεῖ ἡ λειτουργία τῆς ἐσωτερικής ἀγορᾶς μὲ τὴ θέσπιση ενιαίου νομικού πλαισίου, ἰδίως γιὰ τὴν ἀνάπτυξη, τὴ διάθεση στὴν ἀγορά, τὰ θέση σε λειτουργία καὶ τὰ χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης (Γ.Ν.) ἐντὸς τῆς Ένωσης, κατά τρόπο σύμφωνο μὲ τὶς ἀξίες τῆς Ένωσης, νὰ προαχθεῖ ἡ υἱοθέτηση άνθρωποκεντρικῆς καὶ ἀξιόπιστης Τ.Ν., μὲ παράλληλη εξασφάλιση ύψηλοῦ ἐπιπέδου προστασίας τῆς ὑγείας, τῆς ἀσφάλειας καὶ τῶν θεμελιωδῶν δικαιωμάτων, ὅπως κατοχυρώνονται στὸν Χάρτη τῶν Θεμελιωδών Δικαιωμάτων τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης, συμπεριλαμβανομένης τῆς δημοκρατίας, τοῦ κράτους δικαίου καὶ τῆς προστασίας τοῦ περιβάλλοντος, να παρασχεθεῖ προστασία ἀπὸ τὶς ἐπιβλαβεῖς ἐπιπτώσεις τῶν συστημάτων Τ.Ν. στην Ἕνωση καὶ νὰ στηριχθεῖ ἡ καινοτομία. (7)
Ἕνα ἄλλο τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα ποὺ ἔχει ἤδη ἐμφανιστεῖ ἀλλὰ στὸ ἐγγὺς μέλλον ἀναμένεται νὰ γιγαντωθεί εἶναι ἡ ἀνεργία ποὺ θὰ πλήξει μεγάλα τμήματα τῶν πληθυσμῶν ἐξ αἰτίας τῆς εὐρείας ἐφαρμογῆς Τ.Ν. στὶς ἐργασίες. Ὅλοι γνωρίζουμε ἤδη τὰ βιομηχανικά ρομπότ, ποὺ ἐκτελοῦν μὲ ἀπίστευτη ἀκρίβεια καὶ ἐπαναληπτικότητα πλήθος ἐργασιῶν στὰ ἐργοστάσια. Στὶς ἐργασίες αὐτὲς οἱ βιομηχανίες ἀπασχολοῦσαν στὸ πρόσφατο παρελθόν μεγάλο ἀριθμὸ έργαζομένων, στηρίζοντας ἔτσι τὴν εὐημερία τῶν ἰδίων καὶ τῶν οἰκογενειῶν τους. Τὸ ἴδιο ἰσχύει καὶ γιὰ τὸν ἀγροτικό τομέα, ὅπου πολλά ρομποτικά συστήματα δίνουν πλέον λύσεις ποὺ ἀπαιτοῦσαν μέχρι πρόσφατα ἀνθρώπινη ἐργασία, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸν χῶρο τῶν κατασκευῶν, ἀφοῦ οἱ ἐξελίξεις στοὺς τρισδιάστατους ἐκτυπωτὲς ἔχουν καταπλήξει τους πάντες. Τώρα πλέον, μὲ τὸν ἐμπλουτισμό τῶν συστημάτων πληροφορικής με Τ.Ν. βλέπουμε ήδη πλήθος εἰδικοτήτων ποὺ ἀπαιτοῦσαν μέχρι σήμερα παροχή ύπηρεσιῶν ἀπὸ ἀνθρώπους, όπως γραμματείς, τηλεφωνητές, ἐνημέρωση πελατών, ὑπηρεσίες reception, υπηρεσίες μετάφρασης. ξενάγησης καὶ πολλὲς ἄλλες, νὰ διεκπεραιώνονται επιτυχώς από τα bots της Τ.Ν.
Εκτὸς ὅμως ἀπὸ τὴν παροχή ύπηρεσιῶν ὅπως οἱ ἀνωτέρω, παροχή είναι πλέον ἱκανὴ νὰ δημιουργεί προϊόντα σκέψης, ἐπιστήμης καὶ Τέχνης. Πρόσφατα οἱ σκηνοθέτες καὶ σεναριογράφοι τοῦ Χόλλυγουντ προχώρησαν σὲ πολύμηνη ἀπεργία, προκειμένου να σταματήσουν τὴν χρήση Τ.Ν. ἀπὸ τις ἐταιρεῖες γιὰ τὴ συγγραφή σεναρίων καὶ τὴ δημιουργία κινηματογραφικών ταινιῶν μὲ εἰκονικούς χαρακτήρες, γιατί ἀπλά μένουν χωρὶς δουλειά.
Οἱ προγραμματιστές αἰσθάνονται τις καρέκλες τους να τρίζουν, γιατὶ οἱ ἐφαρμογές Τ.Ν. μποροῦν νὰ γράψουν ακούραστα ατελείωτες σειρές κώδικα, γιὰ νὰ υλοποιήσουν ἔργα που πρὶν φάνταζαν ἁπλῶς ἀδύνατα
Οἱ νομικοί τρομάζουν, ὅταν βλέπουν τις μηχανές νὰ δομοῦν καὶ νὰ αναπτύσσουν σειρὲς ἐπιχειρημάτων που μποροῦν νὰ ἀλλάξουν τὴν ἐξέλιξη μιᾶς δίκης.
Οἱ μηχανικοί βλέπουν τὸ διαδίκτυο νὰ γεμίζει μὲ πρωτοποριακά οἰκοδομήματα σχεδιασμένα ἀπὸ ἐφαρμογές Τ.Ν. ποὺ προσφέρουν ἐπιπλέον ἐξαιρετική ευελιξία καὶ ἐπιλογὲς σχεδιασμού.
Οἱ ἐκπαιδευτικοὶ ἀντιλαμβάνονται τὰ δυναμική τῶν ψηφιακῶν ἐκπαιδευτῶν, οἱ ὁποῖοι ἔχουν ἤδη εἰσέλθει δυναμικά σε ὅλες τις βαθμίδες τῆς ἐκπαίδευσης, ἀπὸ τὸ προνήπιο ἕως καὶ τὴν ἐκπαίδευση ἐνηλίκων.
Οἱ ἱατροὶ διαπιστώνουν ὅτι τὸ ψηφιακό «μάτι» μιᾶς Τ.Ν. διακρίνει καλύτερα μικροσκοπικές βλάβες στις ἀπεικονιστικές εξετάσεις καὶ διαγιγνώσκει μὲ εὐκολία καί αξιοπιστία πολλαπλά θέματα υγείας σε ἀνθρώπους που θα περνούσαν απαρατήρητα ακόμα καὶ ἀπὸ τὸν πλέον ἔμπειρο καὶ ἐκπαιδευμένο συνάδελφό τους
Πρόσφατα ο Γερμανός φωτογράφος Boris Eldagsen κέρδισε το πρώτο βραβείο στα παγκόσμια βραβεία φωτογραφίας τῆς SONY ἀφοῦ ἡ εἰκόνα που παρουσίασε ήταν προϊόν Τ.Ν. Οι διοργανωτές του βραβείου εἶπαν στο BBC ότι ο Eldagsen «τοὺς παραπλάνησε» σχετικὰ μὲ τὸν βαθμὸ στὸν ὁποῖο εἶχε γίνει χρήση. ΑΙ.
Ὁ ρυθμὸς μὲ τὸν ὁποῖο συμβαίνουν οἱ ριζοσπαστικές αὐτὲς ἀλλαγὲς εἶναι ἐκθετικός. Ἡ ἀντικατάσταση εκατομμυρίων θέσεων εργασίας ἀπὸ μηχανικά συστήματα εἶναι ἱκανὴ νὰ ὁδηγήσει τὶς κοινωνίες σὲ κατάρρευση, ἀφοῦ τὰ ἄτομα-μέλη τῆς κοινωνίας θὰ ἀπωλέσουν τη στήριξη που προσφέρει ἡ ἐργασία
Φυσικά, ή Τ.Ν., ὅπως ὅλα τὰ ἀνθρώπινα ἐπιτεύγματα, ἔχει πολλὰ ὀφέλη να προσφέρει στην Ἀνθρωπότητα. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεῖ νὰ ἐκτελέσει ἐργασίες μὲ πολύ μεγαλύτερη ἀποδοτικότητα ἀπὸ τὸν ἀνθρώπινο παράγοντα, ἐπιτρέποντας την ταχύτερη ἐπεξεργασία δεδομένων καὶ τὴν αὐτοματοποίηση ἐργασιῶν. Συνεπῶς, ἀνοίγει νέους τομεῖς ἔρευνας καὶ ἀνάπτυξης, καθιστώντας δυνατὰ τὴν ἀνακάλυψη νέων λύσεων σε προβλήματα που μέχρι τώρα ἦταν ἀδύνατον νὰ ἐπιλυθοῦν λόγω ὑψηλῆς πολυπλοκότητας.
Μεγάλο μέρος τῆς ἐπιστημονικῆς κοινότητας εὐελπιστεῖ ὅτι μὲ τὴν χρήση (ἢ τὴ βοήθεια, ἂν προτιμάτε) έφαρμογών Τ.Ν. εἶναι ἐφικτὸ νὰ ἀνακαλυφθούν νέες θεραπείες, πλήρως ἐξατομικευμένες, ποὺ θὰ βασίζονται στὸ προσωπικό προφίλ τοῦ κάθε ἀσθενοῦς. Στὸν ἀεροδιαστημικό τομέα, οἱ ἐπιστήμονες βασίζονται ἤδη στὶς τεράστιες δυνατότητες ἐπεξεργασίας τῶν μηχανῶν ΑΙ, γιὰ νὰ ἐξάγουν συμπεράσματα καὶ νὰ προχωροῦν σὲ νέα, μεγάλα βήματα στὴν ἐξερεύνηση τοῦ σύμπαντος.
Η καθημερινότητα πολλῶν ἀπὸ ἐμᾶς θὰ γίνει πιὸ εὔκολη καὶ πιθανὸν πιὸ εὐχάριστη, ἀφοῦ μὲ τὴν Τ.Ν., σε συνδυασμό μὲ τὸ «Διαδίκτυο τῶν Πραγμάτων» (ΙοΤ), ποὺ διασυνδέει ὅλες τὶς οἰκιακές συσκευές μὲ τὸ Διαδίκτυο, θὰ διαθέτουμε ἕνα καθημερινὸ ὁδηγὸ ποὺ θὰ μπορεῖ νὰ μᾶς βοηθήσει παντοῦ. Ἀπὸ τὸ πιὸ ἀπλὸ καὶ καθημερινό, ὅπως νὰ ἀπαντάει στὸ ἐρώτημα: «τί νὰ μαγειρέψω γιὰ αύριο;» γνωρίζοντας ἀκριβῶς τι ὑπάρχει διαθέσιμο στο ψυγείο μας, ἕως τὴν ἐργασία μας, ὅπου μπορεί εὔκολα νὰ δημιουργήσει, χωρίς να κοπιάσουμε ἐμεῖς, μιὰ τεκμηριωμένη παρουσίαση γιὰ τὴν ἐπικείμενη συνάντηση μὲ τοὺς συνεργάτες μας!
Εἶναι πραγματικά δύσκολο νὰ ἀπαντήσει κάποιος στὸ ἐρώτημα ἂν ἡ Τ.Ν. θὰ ἀποτελέσει ἐργαλεῖο ἀνάπτυξης τῆς Ἀνθρωπότητας καὶ θὰ ὁδηγήσει στη δημιουργία ἑνός «νέου πολιτισμού», ὅπως ἐπαγγέλλονται οἱ ὑπέρμαχοί της, ἢ θὰ ἀποδειχθεί καταστροφική, λειτουργώντας σὰν Δούρειος ἵππος ποὺ θὰ χρησιμοποιηθεῖ γιὰ τὴ χειραγώγηση τῶν μαζῶν.
Θὰ ἔχουμε ἕνα συνεργάτη που θα μπορεῖ ἄμεσα νὰ μᾶς πληροφορήσει γιὰ μιὰ νέα γνωριμία (ἀλιεύοντας τάχιστα πληροφορίες ἀπὸ τὸ διαδίκτυο), ἂν ὑπάρχει κοινὸ ἀξιακὸ ὑπόβαθρο ἢ ἂν οἱ πεποιθήσεις μας εἶναι πιθανὸν ἀσύμβατες. Θὰ μπορεῖ νὰ μᾶς δώσει φιλτραρισμένη ἐνημέρωση γιὰ τοὺς χρηματιστηριακοὺς δείκτες, γιὰ νὰ ἀποφασίσουμε μιὰ ἐπένδυση, ἀλλὰ καὶ θὰ μπορεῖ νὰ μᾶς συμβουλεύσει γιὰ τὴν ὅποια αδιαθεσία μᾶς ταλαιπωρεί, ἀφοῦ τῆς περιγράψουμε τὰ συμπτώματα
Εἶναι πραγματικά δύσκολο νὰ ἀπαντήσει κάποιος στὸ ἐρώτημα ἂν ἡ Τ.Ν. θὰ ἀποτελέσει ἐργαλεῖο ἀνάπτυξης τῆς Ἀνθρωπότητας καὶ θὰ ὁδηγήσει στη δημιουργία ενός «νέου πολιτισμού», όπως ἐπαγγέλλονται οἱ ὑπέρμαχοί της, ἢ θὰ ἀποδειχθεῖ καταστροφική, λειτουργώντας σὰν Δούρειος Ίππος ποὺ θὰ χρησιμοποιηθεί γιὰ τη χειραγώγηση τῶν μαζών.
Πηγές:
[1] Ὅταν ἡ ἄψυχη ύλη ἀπέκτησε «νοημοσύνη», Βασ. Πετρουλέας, Εκδόσεις Ἔαρ, Δεκέμβριος 2023.
[2] «Πυρηνικὴ ἐνέργεια γιὰ ΑΙ: Τὸ φιλόδοξο στοίχημα τῶν Big Tech», www.energygame.gr, 23/10/2024.
[3] « Ἱστοσελίδα ἀπὸ τὸ Πακιστάν προκάλεσε χαμό στο Δουβλίνο», https://www.iefimerida.gr/kosmos/istoselida-pakistan-prokalese-hamo-doyblino, 01/11/2024.
[4] «ΗΠΑ: Ἡ Τεχνητή Νοημοσύνη ὁδήγησε 14χρονο στην αὐτοκτονία», https://www.megatv.com/, 25/10/2024.
[5] https://www.kathimerini.gr/world/562345306/elon-mask-kai-omada-empeirognomonon-zitoyn-paysi-stin-anaptyxi-ton-systimaton-technitis-noimosynis/, 29/3/2023.
[6] «Τεχνητή Νοημοσύνη στὴν Ὑγεία», Ἑλληνικὴ Δημοκρατία, Ἐθνικὴ Ἐπιτροπή Βιοηθικῆς καὶ Τεχνοηθικῆς, Εἰσηγητές: Τάκης Βιδάλης, Βασιλική Μολλάκη, Θεόδωρος Τροκάνας.
[7] Κανονισμὸς γιὰ τὴν Τεχνητή Νοημοσύνη – Κανονισμός (ΕΕ) 2024/1689 τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου καὶ τοῦ Συμβουλίου, τῆς 13ης Ἰουνίου 2024, https://opi.gr/nea/5115/, 12/07/2024.
[8] «Φωτογραφία προϊὸν τεχνητῆς νοημοσύνης: Βραβεύτηκε, ἀλλὰ ὁ δημιουργός της ἀρνεῖται τὸ βραβείο», www. thetoc.gr, 18/04/2023.
ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑ Ι. ΚΑΖΑΝΗ
Χημικός
Από το περιοδικό “ΑΚΤΙΝΕΣ”
