ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ Τρεῖς μέγιστοι φωστῆρες τῆς Οἰκουμένης

 

Ἡ Ἐκκλησία μας ἕνωσε τὰ τρία με-

γάλα ὀνόματα: Βασιλείου τοῦ μεγάλου,

Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καὶ Ἰωάννου

τοῦ Χρυσοστόμου, σὲ μιὰ μνήμη καὶ

σὲ μιὰ τιμὴ στὶς 30 Ἰανουαρίου. Καὶ

δίκαια. Γιατὶ τὸ μεγαλεῖο τῶν τριῶν

Ἱεραρχῶν εἶναι ἀξεπέραστο. Μὲ τὴν

πληρότητα καὶ τὴν ἁρμονία ποὺ τοὺς

διακρίνει στέκονται ἀσύγκριτοι. Ὅ,τι

κυρίως μᾶς θαμπώνει εἶναι ἡ θαυ-

μαστὴ πνευματικὴ λάμψη ποὺ παρου-

σίασαν στὴ ζωή τους. Ἦταν συγχρόνως

σοφοὶ ἐπιστήμονες καὶ συγγραφεῖς,

δεινοὶ ρήτορες, μεγάλοι κοινωνικοὶ

ἐργάτες, προστάτες τῶν πονεμένων,

μὰ πάνω ἀπὸ ὅλα ἅγιοι, ἀλύγιστοι ἀγωνιστὲς στὸν

στίβο τῶν ἀρετῶν, ἥρωες καὶ μάρτυρες.

Ἐφάρμοσαν πρῶτοι αὐτοὶ ὅσων τὴν ἐφαρμογὴ

ζητοῦσαν ἀπὸ τοὺς ἄλλους. Ἀπαιτητικοὶ πολὺ περισ-

σότερο ἀπὸ τὸν ἑαυτό τους παρὰ ἀπὸ τοὺς ἄλλους,

καλλιέργησαν ὅλες τὶς ἀρετές. Γράφει ὁ ἅγιος Γρη-

γόριος ὁ Θεολόγος γιὰ τὸν φίλο του Μέγα Βασίλειο

καὶ ἰσχύει καὶ γιὰ τοὺς Τρεῖς Μεγίστους Φωστῆρες:

«Ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους ἄλλοι κατορθώνουν κάποιο εἶδος

ἀρετῆς, ἄλλοι μερικὰ ἀπὸ τὰ πολλά της εἴδη. Κανεὶς ὅμως

ἀπὸ ὅσους ἐμεῖς ξέρουμε δὲν κατόρθωσε νὰ τὰ πετύχει ὅλα

στὸν τέλειο βαθμό… ἐκτὸς τοῦ Βασιλείου, ποὺ ἀπέκτησε

σὲ μεγάλο βαθμὸ ὅλα τὰ εἴδη τῆς ἀρετῆς…».

Δίπλα στὴν σπάνια αὐταπάρνηση ποὺ ἔδειξαν μοι-

ράζοντας τὰ πάντα στοὺς φτωχούς, καλλιέργησαν οἱ

Τρεῖς μεγάλοι Ἱεράρχες καὶ τὴν ἀληθινὴ ταπεινοσύνη

καὶ τὴν ἀκεραιότητα τοῦ χαρακτῆρος. Παρουσιάζονταν παντοῦ ἀκέραιοι καὶ ἀδιάφθοροι. Δύσκολο νὰ

καλλιεργηθοῦν αὐτὲς οἱ ἀρετές, ὅταν ζεῖ κανεὶς μέσα

σ’ ἕνα κόσμο διαφθορᾶς καὶ συμβιβασμοῦ. Καὶ οἱ

Τρεῖς μεγάλοι Πατέρες σὲ τέτοιο κόσμο ζοῦσαν. Ἔμεναν ὅμως ἀκέραιοι. Γι’ αὐτοὺς ὁ Θεὸς καὶ ἡ θεία Του

ἀλήθεια δὲν ἦταν ἕνα ἀντικείμενο καθαρῆς γνώσεως,

ἀλλὰ μιὰ βιωματικὴ ἐμπειρία, μιὰ ζωντανὴ πραγματι-

κότητα, πηγὴ εἰρήνης καὶ χαρᾶς. Ὁ Χριστιανισμὸς δὲν

ἦταν ἕνα περιδέραιο ἐντολῶν, ἀλλὰ ἕνα βίωμα. Διέσχιζαν τὰ χάη μὲ τὰ πύρινα φτερὰ τῆς πίστεώς τους.

Ἦταν καὶ οἱ Τρεῖς ἅγιοι Ἱεράρχες προσγειωμένοι στὴ

ζωὴ καὶ ἀλύγιστοι ἀγωνιστὲς τοῦ καλοῦ. Μελετώντας τὰ

πολλὰ ἔργα ποὺ μᾶς ἄφησαν, διαπιστώνουμε πὼς ἔχουμε νὰ κάνουμε μὲ ἀγωνιστὲς ποὺ πάλαιψαν σκληρὰ καὶ

μπόρεσαν νὰ ξεπεράσουν, χάρη στὸν πνευματικό τους

δυναμισμό, ἀνθρώπινες ἀδυναμίες καὶ ἐλλείψεις. Καὶ

ἀκόμα περισσότερο. Ἔγιναν ὑποδείγματα ἀρετῆς καὶ

ἀγιότητας γιὰ ὅλους τοὺς κατοπινοὺς αἰῶνες.

Ἕνα δεύτερο στοιχεῖο ποὺ παρουσίασαν οἱ Τρεῖς

Ἱεράρχες ἦταν ἡ ἀνδρεία καὶ ἡ ἀγωνιστικότητα, τὸ

θάρρος καὶ ἡ παρρησία. Ἂς θυμηθοῦμε τὸν ὑπέροχο

διάλογο τοῦ Μ. Βασιλείου μὲ τὸν Μόδεστο. Ὅταν ὁ Μόδεστος, ὁ ἀντιπρόσωπος τοῦ αὐτοκράτορα, τὸν ἀπειλεῖ

μὲ δέσμευση τῆς περιουσίας του, ἐξορία, βασανιστή-

ρια, θάνατο, ὁ ἀτρόμητος Ἱεράρχης τοῦ

ἀπαντᾶ: Τίποτα ἀπὸ αὐτὰ δὲν φοβᾶμαι,

γιατὶ θὰ μὲ στείλουν γρηγορότερα στὸν

Θεό, γιὰ τὸν Ὁποῖο ζῶ καὶ πολιτεύομαι…

καὶ πρὸς τὸν Ὁποῖο ἀπὸ καιρὸ τώρα

σπεύδω. Καὶ προσθέτει: «Πῦρ καὶ θῆρες

καὶ οἱ τὰς σάρκας τέμνοντες ὄνυχες τρυφή

ἐστιν ἡμῖν ἢ κατάπληξις ἀκουέτω ταῦτα

καὶ βασιλεύς». Ἡ φωτιὰ καὶ τὰ θηρία καὶ

τὰ κοφτερὰ νύχια ποὺ σχίζουν τὶς σάρ-

κες, ἀποτελοῦν γιὰ μᾶς εὐχαρίστηση

καὶ ὄχι φόβο. Ἂς τὰ ἀκούσει αὐτὰ καὶ

ὁ βασιλιάς.

Τί δύναμη εἶχε τοῦτος ὁ ἄνθρωπος!

Μποροῦσε νὰ σταθεῖ ὁλόϊσιος ἀντίκρυ

στὸν αὐτοκράτορα καὶ νὰ μὴ δειλιάσει. Νὰ ὑπομείνει

ὅλους τοὺς θανάτους καὶ νὰ μὴ λυγίσει!

Τὸ ἴδιο ἄκαμπτο θάρρος ἔδειξε ὁ ἅγιος Γρηγόρι-

ος ὁ Θεολόγος μπροστὰ στοὺς αἱρετικοὺς καὶ ἔσωσε

τὴν Ὀρθοδοξία. Τὴν ἴδια στάση τήρησε καὶ ὁ ἅγιος

Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος μπροστὰ στὴν αὐτοκράτειρα

Εὐδοξία καὶ τοὺς διῶκτες του. Γι’ αὐτὸ καὶ ἐξορίστηκε

καὶ καταξιώθηκε μὲ μαρτυρικὸ θάνατο. Αὐτὸς ὁ ἐξαί-

ρετος ἡγέτης, ὁ ἀκαταπόνητος φλογερὸς Μαχητής,

προπηλακίζεται, ὑβρίζεται, πεθαίνει ἐξόριστος στὰ

βάθη τῆς Ἀσίας.

Ὅλα αὐτὰ τὰ πέτυχαν οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες, γιατὶ ζοῦσε

μέσα τους ὁ Κύριος καὶ Θεός τους. Ἦταν θεοφόροι!

Ἦταν Χριστοφόροι! Ἦταν πνευματοφόροι. Ἀνέβηκαν

στὰ ὕψη, ὅπως ὁ ὑμνωδός τους μᾶς θυμίζει «τῆς Χρι-

στοῦ ἀγαπήσεως». Ὁ Κύριος Ἰησοῦς ἦταν τὸ ψωμὶ ποὺ

χόρταινε τὴν πείνα τους. Ἦταν τὸ κρυστάλλινο νερό,

ποὺ ἔσβηνε τὴ δίψα τους. Ὁ Κύριος ἦταν ὁ μοχλὸς

κάθε πράξεώς τους. Ἦταν ἡ κινητήρια δύναμη ποὺ

τοὺς ἀνέβασε στὰ ἀπροσπέλαστα ὕψη τῆς ἁγιότητας

καὶ τοῦ ἡρωισμοῦ…

Αἰῶνες ἔχουν κυλήσει. Ὅμως καὶ σήμερα ὅπως καὶ

τότε, οἱ πολλοὶ ζοῦμε μέσα στὴν ὁμίχλη τῆς ἀμφιβο-

λίας, τοῦ ὑλισμοῦ. Γι’ αὐτὸ μᾶς εἶναι ἀπαραίτητη ἡ

ὑπενθύμιση τῆς ζωῆς τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, Μεγάλου

Βασιλείου, Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καὶ Ἰωάννου τοῦ

Χρυσοστόμου. Μᾶς εἶναι ἀπαραίτητη γιατὶ ἡ ζωή

μας καὶ σήμερα εἶναι πορεία, «μεταβάσεως ἀπὸ γῆς εἰς

οὐρανόν». Γιὰ νὰ φθάσουμε ὅμως στὸ τέρμα αὐτῆς τῆς

πορείας καὶ νὰ μὴν περιπλανηθοῦμε «καθ’ ὁδόν», χρει-

αζόμαστε φωτεινοὺς καὶ ἀσφαλεῖς δεῖχτες, μεγάλες

κατευθυντήριες γραμμὲς ποὺ θὰ δείχνουν τὸ σωστὸ

δρόμο. Καὶ τέτοιοι «δρομοδεῖχτες» καὶ γιὰ μᾶς εἶναι οἱ

«Τρεῖς Φωστῆρες τῆς Τρισηλίου Θεότητος…»

Μὲ τὴν διδασκαλία τους καὶ μάλιστα μὲ τὴν φω-

τεινή, ἁγία ζωή τους μᾶς δείχνουν τὴν πορεία πρὸς

τὴν ἀληθινὴ ἐπιτυχία ποὺ κατάληξη ἔχει τὸν Οὐρανό.

Οἱ ἀρετές τους, ἡ ἁγιότητά τους, ἡ πίστη τους, ἡ ἀγω-

νιστικότητά τους, ἡ αὐταπάρνησή τους, ἡ θυσία τους

εἶναι «ἀστέρια φωτεινὰ» γιὰ τὴ ζωή μας. Γιὰ μιὰ ζωὴ

ποὺ νὰ ἀξίζει νὰ τὴν ζεῖ πραγματικὰ ὁ κάθε ἄνθρωπος.

Από το περιοδικό “Ζωή”